V. Charles’ın Gizli Mektubu ve Kriptografi
İspanya’nın eski kralı ve Kutsal Roma İmparatoru V. Charles‘ın gizli bir şifre ile yazdığı mektup, yaklaşık beş asır sonra nihayet kriptograflar tarafından deşifre edildi. Bu mektup, başlangıçta karmaşıklığı nedeniyle kod kırma yazılımının kıramayacağı kadar zor bir yapıya sahipti. Ancak bir araştırmacı ekibi, bu esrarengiz mesajı yorumlamayı başardı ve Charles’ın suikast planı hakkındaki derin endişelerini gün yüzüne çıkardı.
Şifreli mektup, Fransa ile İspanya arasında gerginliklerin sürdüğü ve İtalyan savaşları olarak bilinen dönemde, Şubat 1547‘de kaleme alındı. Üç yıl önce imzalanan Crépy Antlaşması’nın ardından iki taraf arasında var olan kırılgan barış, Charles V’in önemli bir müttefiki olan İngiltere Kralı VIII. Henry‘nin Ocak 1547’deki vefatı ile zayıflamıştı. Bu durum, İspanyol kralını zor bir konuma sokmuştu.
Bu nedenle, Charles, mektubu Fransız büyükelçisi Jean de Saint-Mauris‘e göndererek, Fransa kralı I. Francis‘in askeri planları hakkında bilgi toplaması için talimat verdi. Ancak, duyulması muhtemel olan bu bilgileri koruma gayesiyle, imparator mesajını Bletchley Park bilim insanlarının bile çözmekte zorlanacağı bir kod ile yazmayı tercih etti.
LORIA araştırma laboratuvarlarında görevli kriptograf Cécile Pierrot, Aralık 2021’de Python programlama dilini kullanarak on sayfalık bu belgede istatistiksel bir analiz gerçekleştirdi. İlk bulgular, yazılımın bu karmaşık kodu çözmek için evrenin yaşından daha uzun bir süreye ihtiyaç duyacağını gösteriyordu. Bu durumu hızlandırmak isteyen Pierrot, kendisini Jean de Saint-Mauris’e gönderilen diğer mektuplara yönlendiren tarihçi Camille Desenclos‘tan yardım istedi. Neyse ki, bu belgelerden biri, kenar boşluğuna karalanmış olan kodun kaba bir anahtarını içeriyordu. Bu durum, ekibin aylarca süren yoğun analizlerinin ardından nihayet Haziran 2022’de mesajı bir araya getirmesine olanak sağladı.
AFP’ye konuşan Desenclos, “Zahmetli ve uzun bir çalışmaydı, ancak bir gün içinde gerçekten önemli bir ilerleme kaydettik ve birdenbire doğru hipoteze ulaştık” diyerek süreci özetledi. Mektubun şifresini çözen araştırmacılar, imparatorun, I. Francis’in hizmetindeki İtalyan askeri lideri Pierre Strozzi‘nin kendisine suikast düzenlemeyi planladığına dair duyduğu endişeleri dile getirdiğini fark etti. Ancak, durumu araştırması talimatı verildikten sonra, Saint-Mauris ertesi ay Charles’a bu söylentinin gerçek olmadığını bildiren bir rapor gönderdi.
Şifreli mektupta yer alan diğer önemli ayrıntılar, V. Charles’ın, en azından imparatorluğunu tehdit eden Schmalkaldic League adlı Lutherci bir ayaklanmanın üstesinden gelene kadar I. Francis ile mevcut olan hassas barışını korumaya istekli olduğunu gösteriyor. Desenclos, bu belgelerin bir bütün olarak değerlendirildiğinde, tarihçilere “V. Charles’ın Avrupa’daki stratejisinin bir anlık görüntüsünü” sağladığını ve önümüzdeki yıllarda bu konuda daha birçok keşif yapılmasının muhtemel olduğunu belirtiyor.
