Antik Maya Vazosunun Hikayesi
Anna Lee Dozier, 2019 yılında Washington DC’deki yerel bir ikinci el mağazasından dikkat çekici bir vazo satın aldı. Maya kültürüne ait geleneksel motiflerle süslenmiş bu sanat eseri, mağazanın indirimli reyonunda sadece 4 dolara satılıyordu. Başta sıradan bir dekorasyon ürünü gibi görünen bu parça, zamanla gerçek bir antik eser olduğunun anlaşılmasıyla büyük bir öneme sahip oldu. Dozier, NPR ile gerçekleştirdiği bir röportajda, “Bana eski gibi görünmüştü ama gerçekten eski değil, 20-30 yaşında olabilir diye düşünüyordum” şeklinde ifade etti.
Meksika’da insan hakları savunuculuğu yapan Christian Solidarity Worldwide adlı bir grupta çalışan Dozier için bu vazo, geçmişteki anılarını canlandıran özel bir nesne haline gelmişti. Beş yıl sonra, Mexico City’deki Ulusal Antropoloji Müzesini ziyaret ettiğinde, vazonun sergilenen diğer bazı nesnelerle etkileyici bir benzerlik taşıdığını fark etti. Gerçek bir Maya eserine sahip olduğuna dair henüz tam bir ikna olmadan, bir müze uzmanıyla iletişime geçmeye karar verdi. Danıştığı uzman, Washington’daki Meksika büyükelçiliği ile iletişime geçmesini önerdi.
Dozier, vazonun fotoğraflarını büyükelçiliğe gönderdiğinde, elçilik yetkilileri gördükleri karşısında büyük bir heyecan duydu. Yapılan incelemelerin ardından vazonun gerçek bir Maya eseri olduğu doğrulandı ve geri talep ettiler. NBC 15 News’in haberine göre, Dozier CBS üyesi WUSA’ya verdiği demeçte, “Ülkesine geri dönüş hikayesinde rol oynadığım için çok heyecanlıyım. Hak ettiği yere ve ait olduğu yere geri dönmesini istiyorum” dedi. Devamında, “Ama aynı zamanda evimden de çıkmasını istiyorum çünkü üç küçük oğlum var ve iki bin yıl sonra onu mahveden kişinin ben olacağımı düşünerek dehşete düşüyorum!” şeklinde belirtti.
X sosyal medya platformunda paylaşılan bir gönderide Meksika’nın ABD Büyükelçisi Esteban Moctezuma Barragán, vazonun “Lee Dozier’in cömertliği sayesinde” geri iade edilen, Maya tarihinin değerli bir tanığı olduğunu vurguladı. Barragán, “Bu tarihi hazine, zengin kültürel mirasımızı korumak için Meksika Ulusal Antropoloji ve Tarih Müzesi koleksiyonuna yeniden entegre edilecek” dedi. Vazonun, Meksika’nın güneydoğusundan geldiği ve muhtemelen 1.200 ile 1.800 yıl arasında bir tarihe sahip olduğu düşünülüyor.
