Havai fişekler, tarihi boyunca kutlamaların vazgeçilmez bir unsuru olmuştur. Bu etkileyici gösterilerin temel yapısı, barut ve çeşitli kimyasalların bir araya getirilip bir fitil ile ateşlenmesi üzerine kuruludur. Ancak, bu büyüleyici görüntülerin ardından kalan dumanın etkileri, çoğu zaman göz ardı edilmektedir.
Havai fişeklerin yarattığı duman, hava kalitesi açısından ciddi sorunlar doğurabilir. Patlayıcıların içindeki kimyasallar, hava kirliliği ile ilgili endişeleri artırmaktadır. Genellikle havai fişek gösterileri ile ilişkilendirilen en büyük güvenlik endişeleri yaralanmalar ve yangınlar olsa da, hava kalitesine olan etkileri de son derece önemlidir.
Yapılan araştırmalara göre, havai fişekler yakıldığında, havaya sülfür dioksit, karbon dioksit ve karbon monoksit gibi zararlı gazların yanı sıra, alüminyum, mangan ve kadmiyum gibi metal parçacıklar da salınmaktadır. Bu maddeler, solunum ve kardiyovasküler sistemler üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Özellikle havai fişek gösterilerine yakın olan bölgelerde, bu durumun etkileri daha da belirgin hale gelmektedir.
Rüzgarın yönü ve şiddeti, hava kalitesi üzerindeki etkileri artırabilir. En az iki farklı araştırma, havai fişek gösterilerinin ardından havanın insan sağlığına ciddi zararlar verebileceğini ortaya koymaktadır. Science of the Total Environment dergisinde 2021 yılında yayımlanan bir çalışmada, hem kamuya açık hem de özel havai fişek gösterilerinin çevresindeki binalarda, PM (partikül madde) yoğunluklarının hızla artarak sağlıksız seviyelere ulaştığı tespit edilmiştir. Bu seviyeler, saatlerce sürebilmektedir.
Bu araştırmanın yazarları, havai fişekler nedeniyle oluşan duman ve partiküllerin, özellikle evlerin iç mekan hava kalitesini olumsuz etkileyebileceğine dikkat çekmektedir. Bu nedenle, havai fişek gösterileri sırasında bazı önlemler almak önemlidir. Aşağıdaki önerileri dikkate alabilirsiniz:
- Pencereleri kapatın: Dumanın evin içine girmesini engellemek için pencerelerinizi kapatmalısınız.
- Hava filtrenizi kontrol edin: Varsa hava filtrenizin temizliğini yapın veya değiştirin, böylece iç mekan hava kalitesi artırılabilir.
- Hava temizleyici kullanın: Eğer evinizde bir hava temizleyici varsa, bunu çalıştırarak havayı temizleyebilirsiniz.
- Filtreli bir pervane oluşturun: Alternatif olarak, bir pervaneye filtre takarak kendi hava temizleyicinizi oluşturabilirsiniz.
Havai fişeklerin sunduğu görsel şölenin tadını çıkarırken, aynı zamanda bu gösterilerin hava kalitesi üzerindeki etkilerini de göz önünde bulundurmak sağlığımız açısından önemlidir.
İlk yorum yapan olun