Sponsian: Gizemli Roma Lideri
Sponsian adı, tarih boyunca birçok tartışmaya neden olmuş, bazıları tarafından gerçek bir Roma lideri olarak kabul edilirken, bazıları tarafından ise sahte bir karakter olarak değerlendirilmiştir. Ancak, son yıllarda yapılan araştırmalar, bu gizemli şahsiyetin aslında gerçek bir tarihsel figür olabileceğini göstermektedir. Altın madeni paraların son derece nadir bir yığını, Sponsian’ın sadece hayali bir karakter olmadığını, aynı zamanda Roma İmparatorluğu döneminde yaşamış bir lider olduğunu kanıtlamaktadır.
Araştırmacılar, 1713 yılında Transilvanya’da keşfedildiği iddia edilen bir grup madeni parayı incelediler. Bu madeni paralarda, Sponsian adı ve bir Roma liderinin yan profili yer alıyordu. Roma darphanelerinin, imparator veya dönemin önde gelen yerel liderleriyle damgalanmış madeni paralar üretmeleri yaygın bir uygulamaydı. Ancak, Sponsian adıyla anılan herhangi bir figüre dair resmi yazılı kaydın olmaması dikkat çekiciydi. Bunun yanı sıra, madeni paraların tasarımı da eski Roma madeni paraları için alışılmadık bir Transilvanya tarzı sergiliyordu. Bu durum, bazı araştırmacıların madeni paraların sahte olduğu yönündeki varsayımlarını güçlendirmişti.
University College London (UCL) ve Glasgow Üniversitesi’nden bilim insanları, yeni bir çalışmada bu madeni paraları doğruladı ve Sponsian’ın daha önce bilinmeyen gerçek bir bölgesel imparator olduğunu açıkladılar. Bu doğrulamayı gerçekleştirmek için, görünür ışık mikroskobu, ultraviyole görüntüleme, taramalı elektron mikroskobu ve yansıma modu Fourier dönüşümü kızılötesi spektroskopisi gibi çeşitli ilginç görüntüleme teknikleri kullanıldı. Yapılan analizler, madeni paraların yüzyıllar boyunca dolaşımda olduğunu gösteren birçok derin mikro aşınma modeli barındırdığını ortaya koydu. Ayrıca, madeni paraların üzerindeki küçük toprak birikintileri, kazılmadan önce uzun bir süre toprağa gömüldüklerini de kanıtladı. Tüm bu bulgular, madeni paraların gerçek olduğunu ve muhtemelen Roma İmparatorluğu dönemine ait olduğunu gösterdi.
Araştırmacılar, Sponsian’ın, MS 260 civarında, bir askeri çekişme döneminde, günümüz Romanya’sındaki antik Roma eyaleti Dacia’da güçlü bir ordu komutanı olduğunu düşünüyorlar. Ancak, bu figürle ilgili birçok belirsizlik hâlâ mevcuttur. Örneğin, görünüşte önemli olan bu hükümdarın yazılı kayıtlarının olmaması ve Sponsian adıyla damgalanmış daha fazla madeni paranın henüz keşfedilmemiş olması, tarihin derinliklerinde bir gizem olarak kalmaktadır.
Ekip, bu son kanıtların tarihçileri ve arkeologları, bu gizemli figürün kimliğini daha derinlemesine incelemeye teşvik edeceğini ve potansiyel olarak keşfedilmemiş Roma tarihine ışık tutacağını umuyor. UCL Yer Bilimleri Departmanından makalenin başyazarı Paul N. Pearson, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “Bu son derece nadir madeni paraların bilimsel analizi, bölge imparatoru Sponsian’ı bilinmezlikten kurtarıyor. Kanıtlarımız, imparatorluğun iç savaşlarla kuşatıldığı ve sınır bölgelerinin yağmacı işgalciler tarafından istila edildiği bir dönemde, tecrit edilmiş bir altın madenciliği ileri karakolu olan Roman Dacia’yı yönettiğini gösteriyor.” dedi. The Hunterian Nümismatik küratörü Jesper Ericsson ise, “Bunun sadece tarihi bir figür olarak Sponsian hakkında daha fazla tartışmayı teşvik etmesini değil, aynı zamanda Avrupa’daki diğer müzelerde tutulan onunla ilgili madeni paraların araştırılmasını da teşvik etmesini umuyoruz.” şeklinde konuştu.
