1967 yılında Sovyetler Birliği, kuruluşunun 50. yıl dönümünü büyük bir coşkuyla kutladı. Bu tarihi etkinlikler yalnızca yeryüzünde değil, uzayda da kapsamlı bir gösteri ile taçlandırıldı. Ancak bu gösteri, uzaydan düşen adam olarak bilinen kozmonot Vladimir Komarov‘un trajik ölümüyle sonuçlandı.
Planlanan etkinlik, yörüngeye iki uzay aracının fırlatılmasıydı. İlk olarak Komarov’un içinde bulunduğu Soyuz 1 uzay aracı fırlatılacak ve ardından Soyuz 2 adlı aracın gelmesi beklenecekti. İki araç daha sonra buluşacak ve Komarov, uzay yürüyüşü yapmak için kendi aracından sürünerek Soyuz 2’ye geçecekti. Soyuz 2’deki iki kozmonottan biri daha sonra Soyuz 1’e geri dönecekti. Ancak, bu planın uygulanabilirliği konusunda aylar öncesinden endişeler ortaya çıkmaya başladı.
Starman: The Truth Behind the Legend of Yuri Gagarin adlı esere göre, Yuri Gagarin ve diğer kıdemli teknisyenler, Soyuz 1 aracını incelediklerinde 203 yapısal sorun tespit ettiler. Gagarin, bu sorunları detaylandıran 10 sayfalık bir rapor hazırladı; fakat bu raporu Rus lideri Leonid Brejnev‘e ulaştırmak için kimse cesaret edemedi. Korkulan şey, Brejnev’in Sovyetlerin 50. yıl kutlamalarını sabote etmekle suçlayarak ölüm cezasına çarptırmasıydı.
Gagarin’e göz kulak olması için görevlendirilen KGB ajanı Venyamin Russayev ile görüşen Starman yazarlarına göre, Komarov’un arkadaşları onu görevi reddetmesi için ikna etmeye çalıştı. Ancak Komarov, görevden çekilmesi durumunda Gagarin’in bu tehlikeli göreve gönderileceğini biliyordu. Bu, onun için Gagarin’in ölüm riski anlamına geliyordu ve bu yüzden görevden çekilmeyi reddetti. Bunun yerine, Komarov, ona ölüme gönderenlerden intikam almayı planladı. Söylentilere göre, bir şeyler ters giderse tabutunun açık bir cenaze töreni yapılmasını talep etti.
Fırlatma günü geldiğinde, Gagarin olağan protokolü ihlal ederek Komarov’la konuşmak için fırlatma rampasına inmeden önce basınç kıyafeti talep etti. Bu, fırlatmayı iptal ettirmek için bir strateji olabilirdi; ancak ne yazık ki bu plan da işe yaramadı. Komarov, fırlatıldı ve uzaya doğru yola çıktı. Fakat uzaya ulaştıklarında, güneş panellerinden birinin açılmaması sebebiyle işler hızla kötüleşti ve uzay aracı enerjisiz kaldı.
Kapsül, bir süre sonra Dünya’ya dönüş yolculuğuna başladı. Ancak atmosferde dengesini kaybederek kendi etrafında dönmeye başladı. Uzay aracının tabanı, yere doğru dönemediği için iniş roketleri hızını yumuşatamadı. Kapsül, 2,8 tonluk ağırlığıyla ve çok yüksek bir hızla yere çarptı.
Starman’e göre, Komarov’un son sözleri Türkiye’deki ABD telsiz dinleme karakolları tarafından da duyuldu. “Bu şeytan gemisi! Elimi attığım hiçbir şey düzgün çalışmıyor!” diyerek öfke çığlıkları atmıştı. Bu, onun trajik sonunun habercisi oldu ve uzay tarihi açısından unutulmaz bir anı olarak kayıtlara geçti.
