Kısa bir süre önce gökbilimciler, bilinen en büyük kahverengi cücelerden birini tespit ettiler. Bu cisim, Jüpiter’in 75 ile 90 katı arasında bir kütleye ve 8.000 K (yaklaşık 7.725° Santigrat) sıcaklığa sahip. Karşılaştırma yapmak gerekirse, Güneş’in yüzeyi yalnızca 5.772 K (yaklaşık 5.500° Santigrat) sıcaklığa ulaşabiliyor. Gökbilimciler, 2019 ve 2020 yıllarında Avrupa Güney Gözlemevi’nin Çok Büyük Teleskobunu kullanarak bu çok sıcak ve aşırı büyük kahverengi cüceyi gözlemlediler. Elde ettikleri bulgular, kısa bir süre önce Nature Astronomy dergisinde yayımlandı.
Kahverengi Cüce Nedir?
Kahverengi cüceler, gezegenler ile yıldızlar arasında garip bir konumda bulunan, ilginç gök cisimleridir. Bu cisimler, Jüpiter gibi gaz devlerinden daha büyük, ancak küçük yıldızlardan daha da küçüktür. Kahverengi cüceler, yıldızların nükleer füzyon için gerekli olan hidrojen yakma kapasitesine sahip olmadıkları için bazen “başarısız yıldızlar” olarak adlandırılırlar. Ancak, son araştırma ekibi, bu cismi (WD 0032-317B) “ışınlanmış Jüpiter benzeri” olarak nitelendirerek daha saygılı bir yaklaşım benimsemiştir.
Kahverengi cüce, Dünya’dan yaklaşık 1.406 ışıkyılı uzaklıkta bulunan bir beyaz cüce yıldızın etrafında döner. Araştırma ekibi, bu kahverengi cücenin yaklaşık bir milyon yıl önce, partneri beyaz cüce ile birlikte bir gaz zarfı içinde bulunduğunu öne sürüyor. Kahverengi cüceler, genellikle en soğuk ve en sönük cisimler olarak Hertzsprung-Russell diyagramında yer alırlar, bu nedenle bu cismin yüksek sıcaklığı oldukça dikkat çekicidir.
Kahverengi cüce, beyaz cüce komşusuyla gelgit kilitli bir ilişkiye sahiptir. Bu durum, cücenin kavurucu gündüz tarafının her zaman beyaz cüceye bakması ve bu tarafın yüzey sıcaklığının yaklaşık 37.000 K (yaklaşık 36.725° Santigrat) olması anlamına gelir. Cücenin gece tarafındaki sıcaklık ise, yıldıza bakan tarafına göre çok daha düşüktür ve yaklaşık 2.000 K (yaklaşık 1.725° Santigrat) civarındadır.
Kahverengi cüceleri sıcak Jüpiterler ile karşılaştırmak, yani ev sahibi yıldızlarının etrafında dönen ve onları aşırı sıcak yapan gaz devi öte gezegenlerle karşılaştırmak yeni bir olgu değildir. Gökbilimcilerin 2021 yılında Jüpiter’de, kahverengi cücelere benzer şeritler ve kutup fırtınalarına dair kanıtlar bulmaları, bu benzetmenin daha önce düşünüldüğünden daha uygun olduğunu göstermektedir. Ancak kahverengi cüceler, suyun kaynama noktasından daha soğuk olabilmektedirler. Bilinen en soğuk kahverengi cüce, -23° Santigrat gibi soğuk bir sıcaklığa sahiptir ve bu da bazı tanımlara göre onu sıradışı bir öte gezegen olarak sınıflandırmaktadır.
