Uzayda Yaşam: Domatesin Kayıp Hikayesi
Uzayda yaşam, Dünya’daki yaşamdan oldukça farklıdır ve bazen beklenmedik zorluklarla doludur. Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (UUİ) yaşanan bir olay, bu farklılığın ne kadar ilginç olabileceğini gözler önüne seriyor. Bir domatesin kaybolmasıyla başlayan hikaye, ekip içinde komik bir dramanın ortaya çıkmasına neden oldu. Kaybolan bir domatesle ilgili olarak, ekibin bir üyesinin bu araştırma meyvesini gizlice yediği düşünülmüştü.
Neyse ki, kayıp domates sekiz ay sonra bulundu ve bu durum, şüpheli astronotun ismini temize çıkardı. NASA astronotu Jasmin Moghbeli, bir canlı yayın sırasında “Eve dönen yakın dostumuz Frank Rubio, uzun süredir domatesi yemekle suçlanıyordu” diyerek durumu açıkladı ve ekledi: “Ama artık onu temize çıkarabiliriz. Domatesi bulduk.”
Söz konusu domates, Veg-05 deneyinin bir parçası olarak yetiştirilen bir Red Robin türüydü. NASA’nın bildirdiğine göre, bu deneyin temel amacı; mahsul büyümesini, besin bileşimini, mikrobiyal gıda güvenliğini, lezzetini ve uzay istasyonundaki mürettebat için sağladığı psikolojik faydaları incelemekti. Ayrıca, ışık kalitesinin bitki gelişimi üzerindeki etkisi de araştırılmaktaydı.
Bununla birlikte, ufak bir skandal da ortaya çıktı. Rubio, Mart 2023’te domatesleri toplayan ekibin bir parçasıydı fakat Ziploc torbanın içindeki bir örneği aldıktan sonra elinden kaçırdı. Havada süzülen domates, gözden kayboldu ve bu olay sonrasında aylarca sürecek bir gizem başladı. Rubio, Eylül ayındaki bir canlı yayında “O şeyi aramak için çok fazla saat harcadım” demiş ve “Kurumuş domatesin bir noktada ortaya çıkacağından ve yıllar sonra adımı temize çıkaracağından eminim” şeklinde eklemişti.
Sonunda, Rubio’nun itibarını kurtaran domatesin bulunması için sadece birkaç ay geçmesi gerekti. Kapalı bir alanda Ziploc poşetindeki bir domatesi nasıl kaybedebileceğinizi merak ediyorsanız, yerçekimsiz ortamda nesneleri kaybetmenin büyük bir sorun olduğunu belirtmek gerekir. Astronotlar, ağırlıksız ortamı, Dünya’da eğitim alamayacağınız bir deneyim olarak tanımlıyorlar.
Sıfır yerçekimine benzer koşullar yaratmak için kontrollü serbest düşüş periyotlarını kullanan parabolik uçuşlar sayesinde bir fikir edinmek mümkün olsa da, UUİ’ye ulaştığınızda sizi bekleyen ortamı gerçekten hayal etmenin zorluğu göz önünde bulundurulmalıdır. UUİ’de kullanılan birçok alet çantalarda yer almaktadır. Ancak bir şeyi çıkarmak için fermuarı açtığınızda, içindeki diğer her şeyin çantadan “kaçmaya” çalışması çok sık yaşanan bir durumdur. Eşyalar genellikle birkaç dakikadan birkaç saate kadar kaybolabiliyor ve çoğu zaman havalandırma deliklerinde ortaya çıkıyor. Ancak bu domates, etkileyici bir şekilde sekiz ay boyunca gizlenmeyi başarmış durumda.
