Halley Kuyruklu Yıldızı: Yeniden Geri Dönüş
Muhtemelen en ünlü kuyruklu yıldızlardan biri olan Halley Kuyruklu Yıldızı, insanlık tarihinin en dikkat çekici gök cisimlerinden biridir. Türkiye, Halley için yazılmış bir şarkıyla Eurovision şarkı yarışmasına katılacak kadar bu kuyruklu yıldıza ilgi göstermiştir. Şimdi, Halley bir kez daha gezegenimizin yanından geçerek Güneş’e doğru yaklaşık 40 yıllık yolculuğuna başlamak üzere. Kuyruklu yıldız, Güneş’ten en uzak olduğu noktaya 9 Aralık’ta vararak, Neptün’ün yörüngesinin ötesine ulaşmış durumda.
Bu nokta, Halley’nin yıldızımızın etrafındaki sıra dışı yörüngesinin orta noktasını temsil etmektedir. Yörüngesinin sıra dışı olmasının sebebi, geriye dönük yörünge olarak bilinen bir yörünge türü olmasıdır; yani güneş sistemimizdeki gezegenlerin ters yönünde hareket eden bir yörüngedir. Halley, 9 Aralık tarihinden sonra Güneş’e doğru geri hareket etmeye başlayacak ve 2061’in ortalarında Güneş’e en yakın mesafe olan günberi noktasına ulaşacak.
1986 yılında gözlerimizden kaybolan bu kuyruklu yıldız, bu süre zarfında bir kez daha göklerimizde görünür hale gelecek. Tarih boyunca insanlar tarafından pek çok kez gözlemlenen Halley, onun geri döneceğini tespit eden İngiliz gökbilimci Edmond Halley sayesinde tanınmıştır. 76 yıllık bir yörüngeye sahip olan Halley, Dünya’nın yanından en son 1986 yılında geçmişti. O zamanların üzerinden uzun bir süre geçmiş gibi görünebilir, ancak Halley’nin yörüngesi birçok kuyruklu yıldızla karşılaştırıldığında oldukça kısa kalmaktadır.
Resmi adı 1P/Halley olan bu kuyruklu yıldızdaki “P” harfi, “periyodik” anlamına gelmektedir ve bu, gökbilimcilerin kısa olduğunu düşündüğü 200 yıldan daha kısa bir yörünge periyoduna sahip olan kuyruklu yıldızları ifade eder. Biz insanlar için 76 yıl genellikle bir ömrü temsil etse de, Halley Kuyruklu Yıldızı gençliğini koruyor gibi görünmektedir. NASA’nın tahminlerine göre Halley, en az 16.000 yıldır yörüngesinde dönmektedir; ancak gözlemlere göre belirgin bir yaşlanma belirtisi göstermemektedir.
Halley’i 2061’e kadar tekrar göremeyecek olsak da, izleri sayesinde iki meteor yağmurunu gözlemleyebiliyoruz. Bu meteor yağmurlarından ilki Eta Aquariids, diğeri ise Orionids olarak bilinir. Eta Aquariids her Mayıs’ta, Orionids ise her Ekim’de meydana gelmekte olup, bu meteor yağmurları Halley’nin yörüngesinde giderken ardında bıraktığı taş ve parçacıklardan oluşmaktadır.
