Starbucks’ın Mobil Uygulamasındaki Karanlık Modeller
Gizmodo’nun haberine göre, ABD’li bir tüketici koruma grubu, Aralık ayında Washington Başsavcılığı’na yaptıkları şikayette, ünlü kahve zinciri Starbucks’ın mobil uygulamasının kullanıcıları içecek satın alma konusunda adeta bir kısır döngüye soktuğunu iddia etti.
Kahve zincirinin mobil uygulamasının, kullanıcıların Starbucks kartındaki düşük bakiyeyi kullanılamaz hale getirmek için “karanlık modeller” kullandığı ve bu yöntemle kullanıcıları ya 10 dolar eklemeye ya da mevcut paralarını tamamen harcamaya zorladığı öne sürülüyor. Washington Tüketiciyi Koruma Koalisyonu, 19 Aralık tarihli bir mektupta, “Starbucks Ödeme Platformu, müşterilerini etkili bir şekilde şirketin hizmetleri için ön ödeme yapmaya zorlayan, adil olmayan ve aldatıcı dijital karanlık kalıplar içeriyor” ifadesini kullandı. Koalisyon, başsavcının bu duruma son vermesi ve Washington’un tüketicilerine verdiği zararları tazmin etmek için derhal harekete geçmesi gerektiğini vurguladı.
2021 yılında, 31 milyondan fazla kullanıcı, ödemelerini Starbucks uygulaması aracılığıyla gerçekleştirdi ve bu sayı, Google Pay’den altı milyon daha fazla kullanıcı anlamına geliyor. Starbucks, kullanıcıları kartlarına büyük miktarlarda para eklemeye teşvik etmekle ve ardından düşük bakiyelerin kullanılmamasını sağlamak için çeşitli önlemler almakla suçlanıyor. Şikayete göre, geçen yıl müşteriler Starbucks kartlarına yaklaşık 15 milyar dolar yükledi ve yönetim, bu dijital ödemelerin başarısının temel bir unsuru olduğunu düşünüyor. Washington Başsavcılığı’ndan, bu uygulamaların aldatıcı olup olmadığını araştırması isteniyor.
Starbucks, kullanıcıların kartlarına tek seferde 25 ABD doları yüklemesini öneriyor. Ancak, zincirin fiyatları bölgesel olarak değişse de, New York’taki en ucuz içeceklerin fiyatı 3 ABD doları civarında. Bu durumda, hesabınızdaki bakiye 3 doların veya bölgenizdeki en ucuz içeceğin fiyatının altındaysa, uygulamadaki paranız donduruluyor. Starbucks’ın uygulaması, bu fonları diğer ödeme yöntemleriyle birleştirmenize, hatta bahşiş olarak bırakmanıza bile izin vermiyor. Koruma grubu, mobil uygulama aracılığıyla Starbucks kartınızın bakiyesini sıfıra indirmenin neredeyse imkansız olduğunu, dolayısıyla tek seçeneğin daha fazla para eklemek olduğunu iddia ediyor.
Starbucks’ın Cevabı
Bir Starbucks sözcüsü, Gizmodo ile yaptığı bir görüşmede, kullanıcıların fiziksel bir mağazaya gidip bir baristadan, satın alma işlemi sırasında bakiyelerini sıfırlamak için uygulamadaki Starbucks kartını başka bir ödeme yöntemiyle birlikte kullanmalarını isteyebileceklerini söyledi. Gizmodo, bunun mobil uygulamanın kendisinde neden yapılamadığını sorduğunda, sözcü herhangi bir yorumda bulunmadı. Starbucks, resmi bir açıklamada, “Starbucks, tüm eyalet yasalarına ve düzenlemelerine uygun kalmasını sağlamak için Washington Eyaleti ile birlikte çalışmaya kararlıdır” dedi.
Tüketici koruma grubu, bu önlemleri karanlık modeller olarak tanımlıyor. Bu modeller, yazılımın kullanıcıları ekstra para harcamaya veya bilgi paylaşmaya zorlayacak şekilde kurnazca yönlendirmeler yapması anlamına geliyor. Kısa bir süre önce Washington Başsavcısı, kullanıcıların bilgisi olmadan konum verilerini topladığı için Google’a 40 milyon dolarlık bir ceza verdi. Washington Tüketiciyi Koruma Koalisyonu, Starbucks’ın uygulamasının da benzer bir karanlık model aldatmacası olduğunu savunuyor ve “halkın önemli bir bölümünü aldatma kapasitesi” olan bu uygulamanın yasa dışı olduğunu vurguluyor.
Federal Ticaret Komisyonu (FTC), iptal edilmesi zor abonelikler, gömülü gereksiz ücretler ve tüketicileri veri paylaşmaları için kandırma gibi 2022’deki yaygın karanlık kalıpların bazılarına dikkat çekti. Raporun hazırlandığı dönemde FTC Tüketiciyi Koruma Bürosu Direktörü Samuel Levine, “raporumuz, giderek daha fazla şirketin insanları ürün satın almaları ve kişisel bilgilerini vermeleri için kandırmak amacıyla dijital karanlık kalıpları kullandığını gösteriyor” ifadelerini kullandı.
