NASA’nın Mars’taki InSight aracı, 5 büyüklüğünde bir Mars depremi (marsquake) kaydetti. Bu deprem, uzay aracının 2018 yılının Kasım ayında Kızıl Gezegen’e inişinden bu yana meydana gelen en büyük deprem olarak tarihe geçti. InSight, güneş panellerinin tozlanmaya devam etmesi nedeniyle zor bir dönemde bu önemli olayı yaşadı. Aracın Mars’taki görevi, yüzeyden gelen sarsıntıları algılayarak gezegenin iç yapısını araştırmak üzerine odaklanıyor.
Mars’taki depremler, Dünya’da görülen tektonik plakaların hareketinden kaynaklanan depremlerden oldukça farklıdır. “Mars depremleri”, gezegenin kabuğunun daha kırılgan yapısından ve zamanla soğuması sonucu oluşan çatlamalardan kaynaklanıyor. NASA’nın açıklamalarına göre, Fransa’nın uzay ajansı tarafından geliştirilen son derece hassas bir sismometre ile donatılan InSight, üç buçuk yıl önce Mars’a inişinden bu yana 1.313’ten fazla deprem tespit etti.
İlk tespit edilen depremler oldukça düşük büyüklükteydi. Ancak son depreme kadar, InSight’ın kaydettiği en büyük Mars depremi 4.2 büyüklüğünde olarak kayıtlara geçmişti. 4 Mayıs’ta kaydedilen 5 büyüklüğündeki bu son deprem, Dünya’da zaman zaman yaşadığımız depremlerle kıyaslandığında hala düşük bir şiddet olarak değerlendiriliyor. Ancak NASA, bu olayın Mars’ta beklenen en güçlü deprem türlerine yakın olduğunu belirtiyor.
InSight ekibi, bu depremden elde edilen verileri inceleyerek kaynağı ve kapsamı hakkında daha fazla bilgi edinmeye çalışacak. NASA’daki InSight baş araştırmacısı Bruce Banerdt, “Sismometremizi Aralık 2018’de kurduğumuzdan beri ‘büyük bir deprem’ bekliyorduk. Bu deprem, kesinlikle gezegene başka hiçbir şeye benzemeyen bir perspektif sunacaktır” şeklinde açıklamada bulundu.
Diğer yandan, InSight aracı son zamanlarda bazı zorluklarla da karşılaştı. Özellikle Ocak ayında meydana gelen güçlü bir Mars toz fırtınası, güneş ışığının InSight’ın güneş panellerine ulaşmasını engelleyerek aracın güç kaynağını azalttı. Bu durum, InSight’ın hayatta kalmak için gerçekleştirmesi gereken en kritik görevler dışında tüm işlemlerini durdurduğu bir güvenli moda girmesine neden oldu. Ancak daha sonra güvenli moddan çıkarak yeniden tam güç üretmeye başladı.
Fakat InSight’ın güneş panellerinde toz birikim süreci devam ediyor. NASA, aracı tamamen temizlemenin bir yolunu bulmak için çeşitli sıra dışı teknikler denemiş olsa da, bu konuda başarılı olamadı. Güçlü rüzgarların yokluğunda, InSight belirli bir süre sonra standart çalışmaları için yeterli güç üretemez hale gelebilir ve bu durumun bu yıl içinde gerçekleşmesi olası görünüyor. Neyse ki, InSight’ın temel görevi Aralık 2020’de tamamlandığı için, bu durum görev başarısızlığına yol açmayacak.
