Uzayda Gizemli Bir Soru İşareti: Galaksi Çarpışmaları
Yaklaşık 7 milyar yıl önce yaşanan bir dev çarpışmaya kızılötesi dalga boyunda baktığınızda, karşınıza ilginç bir görüntü çıkıyor: şaşırtıcı bir soru işareti şekli. Bu olay, daha önce üç veya dört kez gözlemlenmişti ve gözlem hattımıza göre, bir galaksi birleşiminin devasa bir galaksi kümesinin yakınlarındaki etkilerinden kaynaklanıyor. Dikkat çekici olan bu sistem, MACS-J0417.5-1154 adlı galaksi kümesidir.
Bu sistemin merkezi galaksisi, etrafındaki uzay-zamanı bükerek, kütleçekimsel merceklenme olarak bilinen bir fenomen yaratıyor. Bu bükülme, galaksi etkileşimlerinin ışığını büyütüyor ve sonuç olarak, bir kırmızı galaksi ile bir mavimsi galaksi birbirine iyice yaklaşıyor. Kütleçekimsel mercek etkisi sayesinde, bu galaksilerin beş ayrı görüntüsü elde edilebiliyor. İki görüntü, soru işaretinin üst kısmındaki eğriyi oluştururken, diğer iki görüntü, ortadaki merceğe neden olan devasa parlak galaksinin etrafında aşırı derecede bozulmuş bir biçimde gözlemleniyor.
Ne yazık ki, bu soru işaretinin en alt noktasını temsil eden beşinci görüntü, sağ tarafta ince mavi bir galaksinin yanında bulunuyor. Sistem, Hubble Uzay Teleskobu kullanılarak ultraviyole ışıkta daha önce gözlemlenmişti; ancak James Webb Uzay Teleskobu (JWST) ile gerçekleştirilen kızılötesi gözlemler, bu uzak nesneler hakkında çok daha fazla bilgi edinilmesine olanak tanıdı. Evrenin farklı dönemleri boyunca yıldız oluşumunu incelemek için hem kızılötesi hem de ultraviyole ışık dalga boyları son derece önemli roller üstlenmektedir.
Benzer bir şekilde, galaksilerdeki yıldızların ne zaman, nerede ve nasıl oluştuğunu anlamak, evrenimizin evrimine dair önemli ipuçları sunmaktadır. Birleşen galaksilerde yıldız oluşumu oldukça yaygın bir durumdur; ancak kütleçekimsel mercekten kaynaklanan görüntü bozulmaları düzeltilebiliyor. İlk bakışta sadece bir soru işareti gibi görünen bu görüntüler, araştırma ekibi tarafından detaylı bir şekilde incelenerek, bu noktalarda neler olduğuna dair önemli bilgiler elde ediliyor.
Bu soru işaretinde görülen galaksilerin, aktif yıldız oluşumu işaretleri gösterdiği belirtiliyor; ancak galaksilerin şekilleri henüz çok fazla bozulmamış durumda, bu da çarpışmanın muhtemelen daha erken aşamalarında olduğunu düşündürüyor. Galaksilerdeki yıldız oluşumunu ayrıntılı bir şekilde ele alan bir makale, Royal Astronomical Society‘nin Aylık Duyuruları’nda yayımlandı.
İlk yorum yapan olun