Io: Jüpiter’in Volkanik Uydusu
Io, Jüpiter’in en büyük uydularından biri olmasının yanı sıra, Güneş Sistemi’nin en volkanik olarak aktif yeri olma özelliği ile dikkat çekiyor. Bu eşsiz durum, otuz yıl gibi kısa bir süre içerisinde tamamen yeni bir volkanın ortaya çıkmış olmasının keşfi ile bir kez daha kanıtlandı.
Uydu, en son 1990’ların sonlarında NASA’nın Galileo misyonu tarafından kapsamlı bir şekilde gözlemlendi ve incelendi. Şu anda NASA’nın Juno aracı, Jüpiter’i incelemeye devam ediyor ve son birkaç ayda Io’nun yakınından birkaç kez geçiş yapma fırsatı buldu. Juno, JunoCam ve kızılötesi sensörlerini kullanarak uydunun detaylı fotoğraflarını çekti.
Bilim insanları, Juno ve Galileo görevleri arasında elde edilen görüntüleri karşılaştırarak 1997 yılından bu yana yeni bir volkanın oluştuğunu keşfettiler. Io’da yüzlerce aktif volkan bulunmakta. En son ortaya çıkan volkan, Io’nun ekvatorunun hemen güneyinde konumlanıyor ve Juno’nun sağladığı görüntüler, 32.400 kilometrekarelik bir alanı kaplayan yeni lav akıntıları ve volkanik birikintileri ortaya koyuyor.
Juno, 2023 ile 2024 yılları arasında Io’nun yakınından toplam üç geçiş gerçekleştirdi. Bu geçişler sırasında uyduya ait yaklaşık 20 yakın çekim renkli görüntü kaydedildi. Elde edilen bu görüntülerde, Io’nun yüzeyinde son 27 yıl içerisinde meydana gelen birçok değişiklik net bir şekilde görülüyor. Belki de sürpriz olmamakla birlikte, uydunun yüzeyinde yeni lav akıntıları ve daha fazla volkanik birikinti belirmiş durumda.
- Aktif volkanlardan kaynaklanan dokuz püskürme, Io’nun yüzeyinde geniş bir alana yayılmış durumda.
- Yeni volkan, 1997’de bilinen Kanehekili adlı başka bir volkanik özelliğin doğusunda yer alıyor.
- Yeni volkanın ismi henüz açıklanmadı.
Bulgular, bu hafta Berlin’de düzenlenen Europlanet Bilim Kongresi (EPSC) kapsamında bilim camiasıyla paylaşıldı.
