WWF’nin Yaşayan Gezegen Raporu: Yaban Hayatında Felaket Düşüş
Doğal Hayatı Koruma Vakfı’nın (WWF) her iki yılda bir yayımlanan Yaşayan Gezegen Raporu, insan faaliyetlerinin yalnızca son 50 yılda yaban hayatı popülasyonlarının ortalama büyüklüğünde “felaket” bir düşüşe neden olduğunu ortaya koyuyor. Londra Zooloji Derneği tarafından geliştirilen ve 1970’ten 2020’ye kadar 5.495 omurgalı türünü izleyen Yaşayan Gezegen Endeksi, dünyanın biyolojik çeşitliliğinin durumunu derinlemesine analiz ediyor.
Rapora göre, izlenen yaban hayatı popülasyonlarının ortalama büyüklüğü %73 oranında azalmış. Ancak, araştırmacılar bu istatistiğin gerçekte ne anlama geldiğini anlamanın önemine vurgu yapıyor. Bu oran, kaybolan türleri veya popülasyonları temsil etmemekte; aksine, omurgalı nüfuslarının ne kadar küçüldüğünü gözler önüne sermekte. En ciddi düşüşler, aşağıdaki gibi farklı kategorilerde yer alıyor:
- Tatlı su popülasyonları: %85’lik bir azalma
- Kara hayvanları: %69’luk bir düşüş
- Deniz hayvanları: %56’lık bir azalma
Bu olumsuz eğilimlerin arkasında birçok etken var. Habitat bozulması, aşırı sömürü, istilacı türlerin ortaya çıkması, hastalıklar ve iklim değişikliği gibi unsurlar en öne çıkan sebepler arasında yer alıyor.
Amazon Yağmur Ormanları ve Diğer Etkilenmiş Bölgeler
Dünya genelinde yaban hayatı popülasyonlarındaki bu düşüş, her bölgede aynı etkiyi yaratmıyor. Biyolojik çeşitliliğin en yüksek olduğu alanlardan bazıları, en çok etkilenen bölgeler olarak dikkat çekiyor. Örneğin, Latin Amerika ve Karayipler’deki omurgalı hayvan popülasyonları, 1970’ten bu yana %95’lik bir düşüş yaşadı. Biyolojik çeşitliliğin bir diğer merkezi olan Afrika’daki yaban hayatı popülasyonlarında da ortalama %76 civarında bir azalma gözlemleniyor.
Kuzey Amerika ve Avrupa’daki düşüşler ise daha az şiddetli. Ancak bu durum, bu bölgelerdeki çevresel etkilerin diğer bölgelere “ihraç edilmesinin” bir yansıması olarak değerlendirilebilir. Yaşayan Gezegen Endeksi Projesi’nin ortak yöneticisi Valentina Marconi, bu bölgelerin 1970’lerde zaten yaşam alanı bozulmasından ciddi şekilde etkilendiğini belirtiyor.
İyi Haberler: Yükselen Yaban Hayat Popülasyonları
Rapor yalnızca kötü haberlerle dolu değil; son on yıllarda sabit kalan veya büyüyen bazı yaban hayatı popülasyonları da mevcut. Örneğin, Doğu Afrika’nın Virunga dağlarındaki dağ gorilleri alt popülasyonu, 2010 ile 2016 arasında her yıl %3 oranında bir artış gösterdi. Ayrıca, Orta Avrupa’daki bizon popülasyonları da 1970 ile 2020 arasında sıfırdan 6.800’e yükseldi.
Ancak, bu birkaç olumlu gelişmeye rağmen, rapor genel olarak Dünya gezegeninin yaban hayatı popülasyonları için oldukça karamsar bir tablo çiziyor.
