Sineklerin Ölüm Kokusu Üzerindeki Etkisi

Sinekler, bir cesedin kokusunu kilometrelerce uzağına kadar algılayabilir ve bu kokunun kaynağına ulaşmak için 2 metre derinliğe kadar inebilirler. Ölüm kokusunu hissedebilenler yalnızca leş yiyicileri değildir; bu konuda yapılan araştırmalar, cesetlerin yaydığı kimyasal bileşiklerin insan davranışları üzerinde de şaşırtıcı etkilere sahip olabileceğini göstermektedir.

Ölüm anında bedenimiz, putresin adı verilen bir kimyasal bileşen salgılar. 2015 yılında gerçekleştirilen bir çalışma, bu bileşiğin insanlarda savunma ve kaçış davranışlarını tetikleyip tetiklemeyeceğini araştırmıştır. Çalışma sırasında, dört farklı deney yapılmıştır:

• Deney 1: Katılımcılar, putresin, amonyak veya suyun bulunduğu bir koku koşuluna maruz bırakılmıştır. Ardından, 80 metre mesafeyi kat etmeleri istenmiş ve geçen sürenin değişip değişmediği gözlemlenmiştir.
• Deney 2: Bu deney, putresinin kaçış davranışı üzerindeki etkisini incelemeyi amaçlamaktadır. Katılımcılara benzer bir koku koşulu sunulmuş ve süreleri ölçülmüştür.
• Deney 3: Katılımcılara putresin, amonyak veya suya maruz kalmaları sağlanmış ve onlardan bir kelime kökü tamamlama görevi verilmiştir. Örneğin, “k_ş” örneği üzerinden “kış”, “kaş” veya “koş” gibi kelimeler oluşturulması istenmiştir. Ardından, 60 metre yürümeleri sağlanmış ve bu süre ölçülmüştür.
• Deney 4: Bu deneyde, katılımcıların savunma davranışları üzerindeki etki araştırılmıştır. Katılımcılar küçük konsantrasyonlarda putresin ve amonyağa maruz bırakılmış ve ardından yazara yönelik eleştirel bir makale okumaları istenmiştir. Sonuç olarak, katılımcılara yazara karşı hisleri hakkında sorular sorulmuş ve kaçma istekleri son anketi ne kadar çabuk tamamladıkları ile test edilmiştir.

…Ve Etkiler Ortaya Çıkıyor

Çalışma, putresine maruz kalmanın katılımcılarda, kokladıklarını bilmeseler bile, artan bir uyanıklık durumuna neden olduğunu ortaya koymuştur. Putresin koşulundaki katılımcılar, kaçış deneylerinde daha hızlı yürüdükleri gözlemlenmiş ve diğer koşullardaki katılımcılara göre daha fazla düşmanlık ve savunma davranışı sergilemişlerdir. Bu durum, tehlikeli bir durumda hayatta kalmamızı sağlayabilecek savaş veya kaç davranışlarını tetikleyen bir kimyasal sinyalin varlığına işaret ediyor olabilir. Araştırmacılar, genel olarak yapılan testlerde putresine kısa bir süre maruz kalmanın, katılımcılarda çevresel tehditlerle başa çıkmak için tasarlanmış tehdit yönetimi tepkilerini harekete geçirdiğini belirtmektedirler.

Elbette, bu çalışma yalnızca ilk önerileri sunuyor; putresin üzerine daha derinlemesine araştırmalar yapılması gerekmektedir. Çalışma, Frontiers in Psychology dergisinde yayınlanmıştır.