NASA’nın bir süredir Ay’da ve sonrasında Mars’ta nükleer reaktör kurma planlarını biliyoruz. Bu nükleer reaktör, Amerika’nın Artemis Ay programının kritik bir bileşeni olacak. Artemis programının hedefleri arasında, Ay’a tekrar gitmek, ilk kadın astronotu indirmek ve Dünya’nın doğal uydusunda uzun süreli bir yerleşim için ilk adımları atmak bulunuyor. NASA, Ay’da astronotların bir üsse yerleşeceğini ve Ay araçları ile keşif yapacaklarını öngörüyor. Ay, Güneş Sistemi’nin geri kalanını keşfetmek için bir sıçrama tahtası olarak kullanılacak.
Bunun gerçekleşebilmesi için Ay’da enerji üretecek bir sistemin varlığı şart. Nükleer fisyon reaktörleri, uranyum gibi maddelerin çekirdeklerini parçalayarak enerji üreten sistemlerdir. Güneş panellerine kıyasla, fisyon reaktörleri sürekli ve sabit bir güç sağlayabiliyor ve Ay’ın az güneş ışığı alan karanlık bölgelerinde de etkili bir şekilde çalışabiliyor. NASA, Ay’da görev yapacak ilk yerleşimcilerin yaklaşık 40 kilovat güce ihtiyaç duyacağını tahmin ediyor.
Geçtiğimiz yıl, ABD Enerji Bakanlığı böyle bir proje için teklif toplamaya başlamıştı. Şimdi ise, NASA ve Enerji Bakanlığı yetkilileri bu iş için üç potansiyel adayı belirledi. Havacılık ve enerji sektörünün önde gelen isimlerinden Lockheed Martin, Westinghouse of Cranberry Township ve Intuitive Machines ile X-Energy arasındaki ortak girişim olan IX tarafından yönetilen projeler, her birine 5 milyon dolar bütçe ayrılarak desteklenecek. Idaho Ulusal Laboratuvarı tarafından denetlenen bu yarışmada, üç ekip geleceğin enerji kaynağı için prototip tasarımları oluşturmak amacıyla on iki ay boyunca çalışmalarını sürdürecek.
Projenin ilk aşaması, NASA’ya 2030 yılına kadar test edilmek üzere güvenli bir şekilde Ay’a fırlatılabilecek bir “tam uçuş sertifikalı fisyon güç sistemi”nin nasıl kurulacağı konusunda daha fazla bilgi sağlamaya odaklanacak.
