Langya Henipavirüsü (LayV) Nedir?
Koronavirüs pandemisi, başlangıcından 2 yıl sonra hâlâ dünya gündeminde önemli bir yer tutuyor. Geçtiğimiz günlerde maymun çiçeği virüsü ile ilgili haberler artarken, şimdi de yeni bir virüs olan Langya henipavirüsü (LayV) dikkat çekiyor. Bulaşıcı hastalıklar uzmanları, iklim değişikliği ve doğa tahribatının, “zoonotik yayılma” olarak bilinen olaylar aracılığıyla virüslerin hayvanlardan insanlara geçiş riskini artırdığı konusunda uzun süredir uyarılarda bulunuyor. Peki, Langya Virüsü nedir? Korkutucu bir tehdit mi? Belirtileri neler? İşte bu yeni virüs hakkında bilmeniz gerekenler…
Langya Virüsü Hakkında Bilgi
Bilim insanları, Çin’de bildirilen 35 vakayı izlemeye almış durumda. Langya henipavirüsü ilk olarak 2018 yılında Kuzeydoğu Çin’in Shandong ve Henan eyaletlerinde tespit edilmişti. Ancak, vaka sayısının 35’e çıkmasının ardından virüs, geçen hafta resmi olarak tanımlandı. Pekin Mikrobiyoloji ve Epidemiyoloji Enstitüsü, Langya virüsü vakalarının, ateş şikayeti ile hastaneye başvuran bir grup hastada yapılan testler sonucunda belirlendiğini açıkladı. Yapılan boğaz sürüntüsü testlerinde Langya virüsü tespit edilmesiyle, araştırmacılar bu virüsü taşıyan 35 kişiyi belirledi. Virüsün hayvanlardan insanlara geçtiği düşünülüyor. Şu ana kadar, LayV’nin insanlar arasında bulaşabileceğine dair herhangi bir kanıt bulunmamaktadır. Çin, Singapur ve Avustralya’dan araştırmacıların, LayV’nin tespitine dair yazdığı makale, New England Tıp Dergisi’nde yayımlandı.
Virüs Nasıl Bulaşıyor?
BBC’nin haberine göre, Henan ve Shandong eyaletlerinde ortaya çıkan virüs, büyük ihtimalle hayvanlardan insanlara geçiş yapıyor. Araştırmacılar, virüsü özellikle kır farelerinde tespit etti. Yapılan testlerde, kır farelerinin %27’sinde LayV’ye rastlanırken, köpeklerin %5’inde ve keçilerin %2’sinde virüs bulundu. Guardian’ın haberine göre, yapılan araştırmalar sonucunda, 262 farenin dörtte birinde LayV viral RNA’sı bulundu; bu da köstebek benzeri memeli olan “kır faresinin” virüs için doğal bir rezervuar olabileceğine işaret ediyor.
Langya Virüsünün Belirtileri
Euronews’in aktardığına göre, Langya virüsünün en yaygın belirtisi ateş olarak öne çıkıyor. Virüsle enfekte olan kişiler, aynı zamanda yorgunluk (%54), iştahsızlık (%50) ve kas ağrısı (%46) gibi belirtiler de bildirmiştir. Virüs bulaştıktan sonra öksürük (%50), bulantı (%38), baş ağrısı ve kusma (%35) gibi semptomlar da görülebiliyor. Bazı vakalarda kan hücresi anormallikleri ve karaciğer ile böbrek hasarı belirtileri de ortaya çıkmış, ancak enfekte olan hastaların hiçbiri hayatını kaybetmemiştir. Langya virüsünün insanlardaki olası semptomları şunlardır:
- Ateş
- Yorgunluk
- Öksürük
- İştahsızlık
- Kas ağrıları
- Bulantı ve kusma
- Baş ağrısı
Bilim insanları, enfekte olan tüm bireylerin ateşli olduğunu belirtmişlerdir. Langya virüsü, 35 vakadan 26’sında bulunan tek potansiyel patojen olarak değerlendirilmiş ve “LayV’nin ateşli hastalığın sebebi olduğu” düşünülmüştür. Guardian’ın haberine göre, bilim insanları LayV’nin genomunu sıraladıklarında, bu virüsün Hendra virüsü ve Nipah virüsü de dahil olmak üzere zoonotik RNA virüsleri kategorisine ait bir henipavirüs olduğunu belirlemişlerdir. Avustralya kökenli Hendra virüsü, atlar ve insanlar üzerinde etkili olurken, Nipah virüsü Güneydoğu Asya’da salgınlara yol açmaktadır ve yüksek ölüm oranlarıyla ilişkilendirilmiştir. LayV, özellikle Çin’in güneyinde keşfedilen Mojiang virüsü ile yakından bağlantılıdır.
Hastalığın İnsanlar Arasında Bulaşma Durumu
Virüsün insanlar arasında bulaşıp bulaşamayacağı henüz belirsiz. 35 vakanın çoğu çiftçilerden oluşuyor, diğer enfekte kişiler ise fabrika işçileri. Araştırmacılar, “Dokuz hastanın 15 yakın temaslı aile üyesi üzerinde yapılan temas takibi, LayV’nin insanlardan insanlara bulaşmasını göstermedi; ancak, örneklem büyüklüğümüz bu durumu belirlemek için çok küçük” açıklamasında bulundular.
Langya Virüsü Ne Kadar Korkutucu?
Singapur’daki Duke-NUS Tıp Okulu’ndan araştırmacı Wang Linfa, Global Times’a verdiği demeçte, şu ana kadar keşfedilen LayV vakalarının ölümcül veya çok ciddi olmadığını, bu nedenle paniğe gerek olmadığını belirtti. Ancak Wang, doğada var olan birçok virüsün insanları enfekte ettiğinde öngörülemeyen sonuçlar doğurabileceği için tedbirli olunması gerektiğini vurguladı. Tayvan Hastalık Kontrol Merkezi, LayV’nin gelişimiyle yakından ilgilendiğini açıkladı.
Gelecekte Zoonotik Virüsler Daha Fazla Gündemde Olacak
BBC’nin haberine göre, zoonotik virüsler oldukça yaygın; ancak Covid pandemisinin başlamasıyla birlikte daha fazla dikkat çekmeye başladı. ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi, insanlarda görülen her 4 virüsten 3’ünün hayvanlardan insanlara geçmiş olabileceğine dikkat çekiyor. Birleşmiş Milletler daha önce, vahşi yaşamın sömürüsü, doğa tahribatı ve iklim değişikliği nedeniyle dünyanın bu tür hastalıklarla daha fazla karşılaşacağı konusunda uyarıda bulundu. Bazı zoonotik virüsler, insanlar için potansiyel olarak ölümcül olabiliyor. Bu virüsler arasında, Asya’da hayvanlar ve insanlar arasında periyodik salgınlara yol açan Nipah virüsü ve ilk olarak Avustralya’da atlarda tespit edilen Hendra virüsü bulunmaktadır. Diğer ilgili henipavirüsler, farelerde, yarasalarda ve kemirgenlerde de bulunmuştur.
