Ay’ın Güney Kutbu ve Uzay Yarışı
Son dönemlerde, Ay’ın güney kutbu bölgesi, hem NASA’nın hem de Çin’in uzay görevleri için büyük bir çekim merkezi haline geldi. İki ülkenin de bu bölgedeki sınırlı kaynakları elde etme çabaları, potansiyel bir çatışma ortamı yaratabilir. NASA, 2025’in sonlarına kadar Ay’a bir erkek ve bir kadın göndermeyi amaçlayan Artemis 3 görevi kapsamında, Ay’ın güney kutbuna yakın 13 farklı iniş alanı adayı belirledi. Bu bölge, gölgeli alanlarda barındırabileceği su buzu nedeniyle özellikle büyük bir öneme sahip.
Ay’da bulunan su, roket yakıtı üretimi için kullanılabileceği gibi, Ay’ın Mars gibi daha uzak hedeflere ulaşmada bir geçiş noktası olma potansiyelini de artırmaktadır. Dolayısıyla, bu bölgedeki kaynaklar, gelecekteki uzay araştırmaları için kritik bir değer taşımaktadır.
Ancak, bu kaynaklara ulaşma hedefinde yalnızca NASA yok. Çin, Journal of Deep Space Exploration dergisinde yayınlanan bir makalede, Chang’e-4 ay görevi komutanı Zhang He önderliğinde, güney kutbu çevresinde 10 potansiyel iniş noktası tespit etti. Ne yazık ki, hem NASA hem de Çinli araştırmacılar Shackleton, Haworth ve Nobile kraterleri çevresindeki alanları iniş için hedef alıyorlar. Bu durum, iki taraf arasında belirli örtüşmelere yol açmaktadır.
Öte yandan, Çin’in yaklaşan Ay görevi, astronotları kapsamayacak. Bunun yerine, Chang’e 7 misyonu, Ay’ın güney kutbunda potansiyel olarak sıkışmış su buzunu keşfetmek amacıyla bir keşif aracı gönderecek. Bu görev, 2024 yılında fırlatılması planlanıyor.
Ay’ın güney kutbunun bazı bölümleri tamamen karanlıkken, bazıları ise ışıkla doludur. Bu durum, doğru iniş noktasının seçimini zorlaştırmaktadır. Aydınlık ve karanlık alanların oranı, birkaç kilometre içinde bile değişiklik gösterebilir. İdeal olarak, bir uzay aracının termal kontrol için aydınlatılmış alanlara inmesi ve aynı zamanda suyun sıkışabileceği gölgeli bölgelere yeterince yakın olması beklenir. Bu nedenle, hem NASA hem de Çin Uzay Ajansı için uygun iniş yeri seçenekleri oldukça sınırlıdır.
Bu Ay iniş alanı karmaşası, ABD ve Çin’in rekabetçi uzay programlarıyla Ay’daki yarışlarının giderek daha ilginç bir hale gelmesine neden olmaktadır. Her iki ülke de 2030’larda Ay’ın güney kutbunda kendi üslerini inşa etme hedefindedir ve aralarında herhangi bir işbirliği belirtisi bulunmamaktadır.
NASA Yöneticisi Bill Nelson, NBC ile 28 Ağustos’ta yaptığı bir röportajda, ülkesinin gizliliğe son derece bağlı olduğunu ve işbirliğine kapalı bir tutum sergilediklerini belirterek, Çin’in uzaya yaklaşımını eleştirdi. Bir gün sonra, Çin medyasındaki bazı yayınlar, Artemis 1 görevinin fırlatılmasındaki gecikmelerin ardından NASA’nın Ay programını eleştirdi.
Ay görevlerinin başlama tarihi yaklaştıkça, her iki ülke de potansiyel iniş noktaları listesini daraltmak için çaba sarf etmektedir. Ancak, güney kutbunda aynı bölgeyi seçmeleri durumunda ne tür bir durumla karşılaşacakları henüz belirsizliğini korumaktadır.
