Sivrisineklerin Gizemi: Neden Bazı İnsanlar Daha Fazla Isırılıyor?
Sivrisinekler, özellikle yaz aylarında, uyku öncesi ya da uyku sırasında oldukça can sıkıcı bir durum yaratabilir. Bir sivrisinekten kaçınmak neredeyse imkansızdır çünkü bu canlılar, solunum, vücut ısısı ve vücut kokusu gibi faktörleri izleyerek insanları bulurlar. İlginçtir ki, bazı insanlar aynı ortamda bulundukları halde, sivrisineklerin sadece kendilerini hedef aldığını öne sürmektedir. Bu iddia, yalnızca bir varsayımdan ibaret değil. Daha önce, kan grubu, kan şekeri seviyeleri, sarımsak veya muz tüketimi, kadın veya çocuk olmanın etkileri gibi çeşitli teoriler bu durumu açıklamak adına ortaya atılmıştı. Ancak Rockefeller Üniversitesi’nde görevli Nörogenetik ve Davranış Laboratuvarı’nın başkanı Leslie Vosshall, bu teorilerin çoğu için yeterli güvenilir veri bulunmadığını belirtmektedir. Şimdi ise yeni bir araştırma, bazı insanların gerçekten “sivrisinek mıknatısı” olabileceğini ve bunun muhtemelen koku alma yetenekleriyle ilgili olduğunu ortaya koyuyor.
Sivrisinekleri Çeken Unsurlar Neler?
Sivrisineklerin hangi insanları tercih ettiğine dair pek çok spekülasyon mevcut. Ancak, son yapılan çalışmalar bu konuda daha bilimsel veriler sunmayı hedefliyor. New York’taki Rockefeller Üniversitesi’nden araştırmacılar, sivrisinekleri en fazla çeken kişilerin, derilerinde yüksek düzeyde karboksilik asit üreten bireyler olduğunu belirledi. Çalışma kapsamında 64 gönüllü, kollarına naylon kılıflar takarak deneye katıldı. Üç yıl süren bu araştırmada, bu naylon kılıflardan toplanan insan önkol kokusu örnekleri kullanıldı ve 174 gün boyunca toplamda 2.330’dan fazla test gerçekleştirildi. Testlerde, sarı humma ve Zika gibi virüsleri yayabilen Aedes aegypti türü sivrisinekler kullanıldı. Araştırma sonuçları, sivrisinekleri en çok çeken ve en az çeken denekler arasında 100 katlık bir fark olduğunu ortaya koydu. Vosshall, diğer sivrisinek türlerinden de benzer sonuçlar beklediğini ancak bunu doğrulamak için daha fazla araştırma yapılması gerektiğini ifade ediyor.
Sivrisinekleri Durdurmak Kolay Değil
Yapılan araştırmalarda, sivrisineklerin iki farklı koku reseptörü grubu aracılığıyla algıladığı iki ana koku sınıfı tespit edilmiştir: Orco ve IR reseptörleri. Araştırmacılar, insanları tespit edemeyen sivrisinekler üretip üretemeyeceklerini de test etti. Bu kapsamda, alıcılardan birinin veya her ikisinin de eksik olduğu mutantlar geliştirildi. Orco mutantları, insanlara olan ilgilerini kaybetmeden ‘sivrisinek mıknatıslarına’ yönelmeye devam ettiler. IR mutantları ise insanlara olan ilgisini değişen derecelerde kaybetti, fakat insanları bulma yeteneğini korudular. Araştırmanın sonuçları, bilim insanlarının umduğu gibi çıkmadı. Vosshall, “Hedefimiz, insanlara olan tüm çekiciliğini kaybedecek bir sivrisinek veya herkese karşı zayıf bir çekicilik taşıyan bir sivrisinek yaratmaktı. Bu, daha etkili sivrisinek kovucuların geliştirilmesi adına büyük bir adım olabilirdi. Ancak beklenenin tam tersi oldu” şeklinde açıklamada bulunuyor. Vosshall, bu durumun sivrisineklerin dayanıklılığına işaret ettiğini ve her zaman bir yedek planlarının bulunduğunu vurguluyor.
