Yeni Metrik Ön Ekleri ve Evrensel Ölçüm Sistemleri

Yaşadığımız evren, büyüklükleri ve karmaşıklıklarıyla hayal gücümüzün ötesinde bir genişliğe sahip. Bu muazzam evreni anlatmak için kullandığımız ölçü birimleri, bazen sıradan birimlerimizin ötesine geçerek, ronna ve quetta gibi yeni ön ekler gerektirebiliyor. Bu ön ekler, olağanüstü büyük değerleri ifade etmek için kullanılırken; eğer mikroskobik boyutlardaki nesneleri tartışmak istiyorsanız, ronto ve quecto ön ekleri devreye girmektedir. Aşırı uçlardaki bu ön ekler, günlük hayatta pek sık karşılaşmadığımız kavramlar olsa da, 10 üzeri 24 için en büyük ön ek olan yotta ve en küçük olan yocto (yani 10 üzeri eksi 24) geçmişte en yaygın kullanılan birimlerdi.

Ancak, geçtiğimiz hafta yapılan 27. Ağırlıklar ve Ölçüler Genel Konferansı, bu durumu değiştirerek her iki yönde de iki yeni ön ek ekleyerek aralığı bir milyon kat genişletti. Aslında, metrik sistemin temelleri Fransız Devrimi’ne kadar uzanırken, Uluslararası Birimler Sistemi (SI) 1960 yılında attodan tera‘ya (yani 10 üzeri eksi 18 ile 10 üzeri 18 arasında) bir başlangıç aralığı ile oluşturulmuştur. Zamanla, evreni anlama çabalarımız arttıkça, 1964 ve 1991 yıllarında daha fazla ön ek eklenmiştir. Bu yeni ön ekler, saniye, metre, (kilo)gram, amper, kelvin, mol ve kandela gibi yedi temel birimle birlikte kullanılmaktadır.

Fakat, Genel Konferansın denetimi altında olmayan diğer ölçü birimleri de bu terminolojiyi benimsemiştir. Bugünün dünyasında, muazzam miktarda veri üretilen bir ortamda, yottabyte’ın (yani 1,000,000,000,000,000,000,000,000 bayt) bu devasa veriyi tanımlamakta yetersiz kalacağı gerçeği, yeni ön ekleri ekleme motivasyonlarından biri olmuştur. Birleşik Krallık Ulusal Fizik Laboratuvarı’ndan Dr. Richard Brown, resmi olarak tanınmayan yeni ölçü birimleri olan brontobaytlar ve hellabaytlar gibi kavramların ortaya çıkışıyla, yeni ön eklerin eklenmesi için öncülük etmiştir. Bu tür bir gelişmenin resmi tanımlarla desteklenmesi, farklı ülkelerde birimlerin farklı anlamlarda kullanılmasını önlemek açısından kritik bir öneme sahiptir. Bu tür karışıklıklar, tam olarak SI birimlerinin kaçınmak için tasarlandığı türden sorunlara yol açabilir.

Artık, yeni ön eklerle birlikte, Dünya’nın ağırlığının altı ronnagram civarında olduğu ve Güneş’in kütlesinin ise iki bin quettagram düzeyinde olduğu kabul edilmektedir. Bu gelişmeler, gelecekte evreni anlamamıza yönelik yeni ufuklar açmaktadır.