Türbülans Artışı ve İklim Değişikliği
Eğer sık sık uçak yolculuğu yapan biriyseniz ve havada yaşanan türbülansların giderek arttığını düşünüyorsanız, bu konuda yalnız olmadığınızı bilmelisiniz. Son yıllarda türbülans olaylarının sayısında gözle görülür bir artış yaşanıyor.
Jeofizik Araştırma Mektupları dergisinde yayımlanan bir araştırma, türbülansın yalnızca son dönemde artmadığını, ayrıca bildirilen şiddetli türbülans vakalarının son 40 yıl içinde yüzde 50’den fazla arttığını ortaya koyuyor. Araştırmanın merkezinde ise, iklim değişikliği nedeniyle ısınan hava yer alıyor.
İngiltere’deki Reading Üniversitesi’nden meteorologlar, çalışmada “açık hava türbülansı” olarak adlandırılan, görsel ipuçları olmadan meydana gelen türbülansı ve hava sıcaklığı verilerini kapsamlı bir şekilde analiz ettiler. Bu tür türbülans, genellikle yakınlardaki bir fırtına veya yoğun bulut örtüsü nedeniyle oluşan türbülansın aksine, önceden tespit edilmesi oldukça zor. Uçuş ekipleri potansiyel bir türbülans belirtisi göremezlerse, bu durumu önlemek için hiçbir şey yapamazlar.
Araştırmanın bulgularına göre, dünyanın en yoğun uçuş rotalarından biri olan Kuzey Atlantik üzerinde yaşanan şiddetli türbülans vakalarının sayısı, 1979 yılında 17,7 saatten 2020 yılında 27,4 saate yükselerek %55’lik bir artış göstermiştir. Aynı zaman diliminde, orta düzeyde türbülans süresi 70 saatten 96,1 saate, bu da yaklaşık %37’lik bir artış anlamına geliyor. Hafif türbülans ise %17 artışla 466,5 saatten 546,8 saate çıkmıştır. Kuzey Amerika ve Kuzey Atlantik, türbülans artışında en yüksek oranları gözlemlemiştir; ancak araştırmacılar, Avrupa ve Güney Atlantik gibi diğer yoğun uçuş koridorlarında da artış olduğunu belirtmektedir.
Isınan Hava = Daha Fazla Türbülans
Türbülans artışlarının zaman çizelgesi, iklim değişikliğinin gezegen üzerindeki etkileriyle örtüşmektedir. Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi’nin (NOAA) verilerine göre, dünyanın sıcaklığı 1800’lerin sonlarından itibaren her on yılda ortalama 0,08 santigrat derece artmıştır. Bunun yanı sıra, 1980’lerin başından bu yana ısınma oranı önemli ölçüde artarak 0,18 santigrat dereceye ulaşmıştır.
Çalışmada, daha sıcak havanın küresel jet akışlarındaki rüzgar kesmesini artırdığı belirtiliyor. Rüzgar kayması, NOAA’ya göre, rüzgarın yönünü ve/veya hızını değiştirme durumunu tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Bu durum, genellikle uçakların uçtuğu yüksek irtifalarda meydana gelir.
Reading Üniversitesi’nde atmosfer bilimi profesörü ve çalışmanın ortak yazarlarından biri olan Paul Williams, 2019 yılında rüzgar kaymasının 1979’dan bu yana nasıl yaklaşık %15 arttığını inceleyen bir çalışmanın parçasıydı. Daha sonraki bir araştırmada, Williams ve meslektaşları, temiz hava türbülansının sera gazı emisyonlarına bağlı olarak farklı oranlarda artmaya devam edeceğini tahmin etmek için iklim modeli simülasyonlarını kullanmışlardır.
