Kripto Para Varlıkları: Coin’ler ve Token’lar
Tüm kripto para varlıkları, değer biriktirme, kaybetme ve alım satım yapma potansiyeline sahiptir. Ancak, bu varlıkların kullanımları, sınırlamaları ve kökenleri gibi çeşitli farklılıkları bulunmaktadır. Kripto para dünyasında, bir varlığın hangi kategoriye gireceği genellikle iki ana başlık altında toplanır: Coin’ler ve Token’lar.
2009 yılında gizemli Satoshi Nakamoto tarafından geliştirilen Bitcoin (BTC), coin biçiminde sunulan ilk kripto para oldu. Bunun temel nedeni, Bitcoin’in yalnızca BTC işlemleri için özel olarak tasarlanmış benzersiz bir blok zincirine sahip olmasıdır. Günümüzde Bitcoin Cash ve Bitcoin Gold gibi yan coin’ler üretilmiş olsa da, BTC, Bitcoin blok zincirindeki tek orijinal coin olarak kalmaktadır. Yani, bir kripto para biriminin her zaman başka bir varlık türüyle paylaşmadığı belirlenmiş bir blok zinciri vardır. Bu nedenle coin’ler genellikle “yerli” olarak tanımlanır, çünkü bir blok zincirinin birincil para birimi olarak bulunurlar.
Bir coin geliştirmek genellikle çok daha fazla zaman ve kaynak gerektirir. Coin’ler genellikle sadece bir değer deposu olarak kullanılır. Her ne kadar her coin için bu durum geçerli olmasa da, çoğu zaman bir ağ içinde fayda sağlama eğiliminde olmadıklarından, coin’lerin yatırım aracı olarak kullanılması yaygındır. Ayrıca, coin’ler için “madencilik” yapılabilir; bu süreç, iş kanıtı (PoW) ve hisse kanıtı (PoS) gibi çeşitli fikir birliği mekanizmaları kullanılarak gerçekleştirilebilir. Solana (SOL), Binance Coin (BNB) ve Algorand (ALGO) gibi örnekler, kripto para dünyasındaki diğer coin’ler arasında yer alır.
Öte yandan, bir kripto token’ı, önceden var olan bir blok zinciri üzerine inşa edilmiş dijital bir varlıktır. Bu nedenle, token’lar belirli bir blok zincirine özgü değildir; bunun yerine belirli bir merkezi olmayan projeye veya uygulamaya (DApp) özgü olabilirler. Ethereum blok zinciri, token oluşturmak için en yaygın kullanılan platformdur, ancak alternatif seçenekler de mevcuttur. Ethereum’un kendi yerel coin’i olan Ether (ETH), diğer birçok token’ı destekleyen bir ekosistem sunmaktadır.
Basic Attention Token (BAT), bu duruma örnek olarak gösterilebilir. BAT, Ethereum blok zinciri üzerinde, Brave tarayıcısındaki kullanıcı alışkanlıklarını izlemek amacıyla geliştirilmiştir. Brave, kendi özel reklam platformuna sahip olup, burada reklam yapmak için kullanılan para birimi BAT’tır. Kullanıcılar, reklamları izleyerek BAT kazanabilirler. BAT, merkezi olmayan bir değişim yoluyla nakde çevrilebilirken, aynı zamanda Brave tarayıcısı ve reklam ekosistemi için bir fayda sağlamaktadır. Bu nedenle, token’lar genellikle merkezi olmayan bir uygulama veya hizmette kullanılmak üzere oluşturulur.
Diğer kripto token örnekleri arasında Shiba Inu (SHIB), Chainlink (LINK), Cronos (CRO) ve Uniswap (UNI) bulunmaktadır. Ether’in kendisi bir token değil, bir coin olmasına rağmen, yalnızca bir değer deposu olarak değil, aynı zamanda işlem ücretlerini ödemek ve Ethereum tabanlı token’lar ile hizmetler satın almak için de kullanılabilir. Bu durum, coin’lerin bazen blok zincirlerinin işlevselliğine bağlı olarak ek faydalar sağlayabileceğini gösterir.
Token’lar, kendi blok zincirlerine migrasyon yapabilir ve jetonlaşabilir, ancak daha önce bahsedilen gerekli çaba miktarı nedeniyle bu işlem oldukça yaygın değildir. Birçok merkezi olmayan proje geliştiricisi, Ethereum veya Zilliqa gibi güvenilir ve önceden var olan blok zincirlerini kullanarak, ek güvenlik ve rahatlıktan faydalanmayı tercih ederler. Sonuç olarak, coin’lerin ve token’ların farklı kökenleri, onların doğasını ve sağladıkları faydaları belirler. Son yıllarda merkezi olmayan projelerin başarıları sayesinde token’lar popüler ve değerli hale gelirken, coin’ler de sağlam bir yatırım seçeneği olarak öne çıkmaya devam etmektedir.
Her iki varlık türünün de kendine özgü özellikleri bulunmaktadır ve hangi türe yatırım yapacağınız tamamen kripto ile ne yapmak istediğinize bağlıdır.
