COVID-19’un Ay Üzerindeki Beklenmedik Etkisi
COVID-19 salgını, dünya genelinde derin ve köklü sorunlara yol açarak, insan yaşamını ve doğayı etkiledi. Ancak ilginç bir şekilde, bu etkiler yalnızca Dünya ile sınırlı kalmamış; Ay’ın yüzeyinde de dolaylı etkiler gözlemlenmiştir.
Salgının başlangıcında, aşıların geliştirilmesi öncesinde, birçok ülke hastalığın yayılmasını engellemek amacıyla sokağa çıkma yasakları ve karantina uygulamaları getirdi. Nisan 2020’nin başlarında, dünya nüfusunun neredeyse yarısına evde kalmaları emredildi. Bu geniş çaplı kısıtlamalar, insan yaşam biçimlerini dramatik bir şekilde değiştirdi ve bu değişikliklerin yaban hayatı ile CO2 emisyonları üzerinde anında etkileri oldu.
Bir grup araştırmacı, Ay’ın gece yüzey sıcaklıklarını inceleyerek bu durumun Ay’ı da etkilemiş olabileceğini öne sürdü. Ay, Dünya ile kütleçekimsel olarak kilitlenmiştir; bu nedenle, kendi ekseni etrafında dönüş hızı, Dünya etrafındaki yörüngesiyle eşit olup, bu durum Ay’ın her zaman Dünya’ya bakan bir yüzeye sahip olmasına neden olur. Araştırmacılar, yerel sıcaklık değişimlerini minimize etmek amacıyla, Ay’ın yakın tarafındaki altı farklı noktayı seçerek incelemelerde bulundular.
Altı yıl boyunca, NASA’nın PDS Geosciences Düğümündeki Diviner Azaltılmış Veri Kaydı incelendi ve ilginç bir anormallik keşfedildi. Araştırmanın sonuçlarına göre, “Ay’ın yakın tarafındaki altı farklı yerin gece yüzey sıcaklıkları 2017-2023 döneminde analiz edildi. Önceki ve sonraki yıllardaki aynı dönemle karşılaştırıldığında, sonuçlar, COVID-19’un sıkı küresel karantina dönemi olan Nisan-Mayıs 2020’de, tüm yerler için Ay’ın gece yüzey sıcaklıklarında önemli bir düşüş olduğunu gösterdi.”
Ekibin açıklamalarına göre, “Karasal radyasyon bu süre zarfında önemli bir azalma gösterdiğinden, Ay yüzey sıcaklıklarındaki anormal düşüş, COVID-19 küresel karantina etkisiyle ilişkilendirilmektedir. […] Ay, bu dönemde COVID-19 karantinasının etkilerini yaşamış ve bu etki, o zamanlar Ay’ın gece yüzey sıcaklıklarında gözlemlenen anormal bir azalma olarak ortaya çıkmıştır.”
Genel olarak, Ay’daki gece sıcaklık farkı yaklaşık 8-10 Kelvin civarındaydı. Araştırmacılar, sıcaklık farklarını, böyle bir düşüşe katkıda bulunabilecek güneş lekesi aktivitesi ile karşılaştırdılar; ancak bu iki durum arasında hiçbir korelasyon bulamadılar. Ekibin belirttiğine göre, bu düşüşün asıl nedeni Dünya’dan gelen radyasyon miktarındaki değişikliklerdi.
Ay, geceleri Dünya yüzeyinden yansıyan radyasyonu alır. Ancak insan faaliyetlerindeki değişiklikler ve atmosferimize daha az kirletici madde girişi, bu durumu domino etkisiyle değiştirmiştir. Sonuç olarak, COVID-19 yasaklarının, istemeden de olsa, Ay’ın yüzeyini kısa bir süreliğine daha soğuk hale getirdiği gözlemlenmiştir.
Bu çalışma, Monthly Notices of the Royal Astronomical Society: Letters dergisinde yayınlandı.
