Dinozorların Zekası: Geçmişin Gizemleri
Dinozorların çağı, yaklaşık 60 milyon yıl önce sona ermiş olsa da, onların torunları olan kuşlar, günümüzde hala gezegenimizde varlıklarını sürdürmektedir. Ancak, zeka açısından değerlendirildiğinde, primatların bu konuda daha önde olduğu genel bir kabul görmektedir. Yine de bazı bilim insanları, dinozorların, özellikle de 60 milyon yıl önce yaşayan türlerin, günümüzden çok daha zeki olabileceğini savunmaktadır. Peki, bu iddiaların arkasında yatan bilimsel kanıtlar nelerdir?
Bilim insanlarına göre, Tyrannosaurus rex olarak bilinen dinozor türü, ya da sıkça kullanılan ismiyle T-rex, günümüz timsahları ve diğer sürüngenler kadar zeki bir yapıya sahipti. Bu ilginç iddiayı ortaya atan araştırma ekibi, Journal of Comparative Neurology adlı dergide yayınlanan bir makaleye de atıfta bulunmaktadır. Sinir bilimci Suzana Herculano-Houzel tarafından kaleme alınan bu makale, Tyrannosaurus gibi theropod dinozorların, “maymunlar kadar çok sayıda” nörona sahip olduğunu öne sürmektedir. Dolayısıyla, bu türler, esnek bir zekaya sahip olup, hayatta kalmanın farklı yollarını keşfedebiliyor, yaratıcılıklarını kullanarak besin bulabiliyor ve muazzam bedenlerini besleyebiliyorlardı.
Dinozorların 60 milyon yıl önceki yaşamlarına dair günümüze ulaşan somut bir veri yoktur. Sadece birkaç fosilleşmiş deri parçası günümüze kadar ulaşabilmiştir. Bu durum, bilim insanları için dinozorların beyin yapısını ve zekasını anlamayı oldukça zorlaştırmaktadır. Araştırmacılar, dinozorların nöron sayısını tahmin edebilmek için günümüzde yaşayan akrabalarını incelemeye karar verdiler. Laboratuvar ortamlarında incelenen kuşlar, kertenkeleler ve timsahların beyinleri, 60 milyon yıl önce yaşamış atalarının boyutlarıyla ölçeklendirildiğinde, bu hayvanların zekasının günümüz maymunlarıyla benzer seviyelerde olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Elbette bu, ortalama bir bakış açısıdır. Hata payını da göz önünde bulundurursak, dinozorların, maymunlardan daha zeki olma potansiyeli oldukça yüksektir. İlkel insanların, maymun seviyesindeki bir zeka ile koordineli avlar düzenlediğini düşündüğümüzde, eğer dinozorlar ve insanlar aynı dönemde yaşamış olsalardı, bu devasa hayvanların, insanları avlamak için zekice tuzaklar kurabileceği ve ağır yaralar verebileceği tahmin edilebilir. Nitekim, daha az zekaya sahip olan vahşi kediler, kurtlar, çakallar veya deniz memelileri, doğada koordine bir şekilde avlanma taktikleri geliştirebilmektedir. Bu durumda, dinozorların zeka seviyeleri göz önüne alındığında, insanlık açısından ‘ucuz kurtulmuşuz’ demek yerinde bir ifade olabilir.
