Event Horizon Teleskobu’ndan Çarpıcı Gelişmeler
Event Horizon Teleskobu (EHT), son birkaç yıl içerisinde, evrendeki iki süper kütleli kara deliğin gölgelerinin ilk kez görüntülenmesiyle tarih yazdı. İlk bakışta bulanık ve turuncu bir parıltı gibi görünen bu görüntüler, aslında bir teknik başarıdır ve bu başarı, dünya genelindeki teleskopların bir araya getirilmesiyle elde edilmiştir. EHT ekibi, gelecek için yeni bir hedef belirlemiş gibi görünüyor: çözünürlüğü artırmak.
Atacama Büyük Milimetre/Milimetre-altı Dizisi (ALMA) da dahil olmak üzere, İspanya, Hawai ve Şili’deki teleskopları bir araya getiren bu ekip, evrendeki sinyalleri 345 GHz frekansında ölçmeyi başardı. Bu gelişme, süper kütleli kara deliklerin görüntülerinin hassasiyetini en az %50 oranında artırma potansiyeline sahip.
NASA’nın Jet İtiş Gücü Laboratuvarı’ndan makalenin eş yazarı Alexander Raymond, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, “EHT ile 230 GHz’de radyo dalgalarını tespit ederek kara deliklerin ilk görüntülerini elde ettik, ancak bu görüntülerdeki kara deliğin yerçekiminde bükülen ışığın oluşturduğu parlak halka, hala bulanık görünüyordu. Bunun nedeni, görüntüleri ne kadar keskin yapabileceğimizin mutlak sınırlarına ulaşmamızdı.” dedi. Raymond, “345 GHz’de elde ettiğimiz görüntüler, daha keskin ve ayrıntılı olacak, bu da hem daha önce tahmin edilen hem de belki de tahmin edilmeyen yeni özelliklerin ortaya çıkmasına yol açacak.” şeklinde ekledi.
Bu projede henüz net bir görüntü elde edilememiştir, çünkü düzgün sonuçlar almak için yeterli araç bulunmamaktadır. Ancak, ekip, ayrıntıları 19 mikrosaniye arayla ölçebilmeyi başardı. Bu da, Ay’ın yüzeyinde bir madeni paradan biraz daha büyük bir nesneyi görebilme yeteneği anlamına geliyor.
Bu buluş, o kadar heyecan verici ki, ekip bunun yeni keşifler getireceğinden emin. CfA ve SAO’da astrofizikçi olan ve EHT’nin Kurucu Direktörü olan makalenin eş yazarı Sheperd “Shep” Doeleman, “Bunun neden büyük bir buluş olduğunu anlamak için, siyah-beyaz fotoğraflardan renkli fotoğraflara geçişte elde ettiğiniz ekstra ayrıntı patlamasını düşünün.” dedi ve ekledi: “Bu yeni ‘renkli görüş’, Einstein’ın kütleçekiminin etkilerini anlamamıza, kara delikleri besleyen ve galaktik mesafeler boyunca akan güçlü jetleri fırlatan sıcak gaz ve manyetik alanları ayırt etmemize olanak tanıyacak.”
Çalışma ile ilgili makale, The Astronomical Journal’da yayımlandı.
