Uzay Çöpü Nedeniyle Açılan Dava: Florida’daki Ailenin Hikayesi
Florida’da yaşayan bir aile, NASA’nın Uluslararası Uzay İstasyonu’ndan (UUİ) fırladığı düşünülen ve evlerine düşen küçük bir uzay çöpü parçası yüzünden uzay ajansına karşı dava açma kararı aldı. Bu yılın başlarında meydana gelen olayda, bir kilogram ağırlığında silindirik bir nesne, Naples’teki ailenin evinin çatısına düşerek tavanda ve zemininde ciddi hasara yol açtı.
Olay, aynı gün Meksika Körfezi üzerinden atmosfere düşen devasa bir eski pil paletinin yeniden girişiyle eş zamanlı olarak gerçekleşti. Ev sahibi, düşen nesneyi hemen bildirdi ve NASA, analiz için bu uzay çöpü parçasını aldı. Nisan ayında uzay ajansı, nesnenin boyutlarını ve özelliklerini inceledikten sonra bunun, pilleri kargo paletine monte etmek için kullanılan uçuş destek ekipmanından bir parça olduğunu doğruladı.
Ailenin avukatı Mica Nguyen Worthy, yaptığı bir açıklamada şunları belirtti: “Uzay enkazı, son yıllarda uzay trafiğindeki artış nedeniyle gerçek ve ciddi bir sorun haline gelmiştir. Müvekkillerim, bu olayın hayatları üzerindeki stresi ve etkisini göz önünde bulundurarak yeterli tazminat talep ediyorlar. Bu olaydan dolayı kimsenin fiziksel bir yaralanma yaşamadığı için minnettarlar, ancak böyle bir ‘kılpayı atlatma’ durumu felaketle sonuçlanabilirdi.”
Ev sahibi Alejandro Otero’nun oğlu o sırada evde yalnızdı ama şans eseri herhangi bir yaralanma yaşamadı. Worthy’nin belirttiğine göre, enkaz parçası çatıdan alt döşemeye doğru bir delik bıraktı. Aile, maddi hasar, duygusal ve zihinsel ıstırap ile bu süreçte gerekli olan üçüncü taraflardan yardım masrafları için tazminat talep ediyor.
Kargo paleti, toplamda dokuz pil içeriyordu ve yaklaşık 2.630 kilogram ağırlığıyla UUİ’den atılan en ağır uzay çöpü parçası olarak kayıtlara geçti. Mart 2021’de Canadarm2 robot kolu tarafından uzaya fırlatılan bu palet, kontrolsüz bir yeniden girişle Dünya’ya doğru yuvarlanmaya bırakılmıştı. Yörüngede yaşadığı kaotik düşüş, kargo paletinin 8 Mart’ta Meksika Körfezi üzerinde gerçekleştirdiği yeniden girişle sona erdi.
NASA, Dünya’nın atmosferine yeniden girildiğinde tüm paletin yanacağını tahmin etmişti ve parçaların sıcaktan sağ çıkıp yerleşim alanına inme ihtimali oldukça düşük görünüyordu, ama sıfır değildi. Her yıl ortalama 200 ila 400 insan yapımı nesne Dünya’nın atmosferine yeniden giriyor ve Avrupa Uzay Ajansı’nın bildirdiğine göre uzay ajansları genellikle tek bir kontrolsüz yeniden girişin ölüm riski için 10.000’de 1’lik bir olasılık eşiğini kabul ediyor.
Uzay ajansı daha önce yaptığı açıklamada, “NASA, alçak Dünya yörüngesinde sorumlu bir şekilde çalışmaya ve uzay donanımının piyasaya sürülmesi gerektiğinde Dünya’daki insanları korumak için mümkün olduğunca fazla riski azaltmaya kararlı olmaya devam ediyor.” ifadelerine yer vermişti. Devam eden dava, uzay enkazının kişisel mülkiyete çarpmasıyla ilgili nadir bir örnek teşkil ediyor ve NASA’nın bu sebeple karşılaştığı ilk dava olma özelliği taşıyor. Uzay ajansının muhtemelen aileye tazminat ödemeyi kabul edeceği tahmin ediliyor ve Dünya yörüngesinin uzay çöpleriyle dolup taşmaya devam etmesi, bu davanın önemli bir emsal oluşturacağı düşünülüyor.
