Güneş Sistemi Dışında Eş Yörüngeli Gezegenler: PDS 70 Örneği
Eski ve yeni pek çok komplo teorisi, Güneş’in arka tarafında Dünya ile aynı yörüngeyi paylaşan bir gezegen hakkında hayaller kuruyor. Bunun doğru olmadığını biliyor olsak da, gezegenlerin yörüngelerinin çalışma biçimi, belirli koşullar altında birden fazla gök cisminin aynı yörüngede hareket etmesine olanak tanıyor. Şimdi, gökbilimciler başka bir güneş sisteminde bu durumu destekleyen ilk örneği keşfettiler.
PDS 70 yıldız sistemi oldukça genç ve kesin olarak PDS 70b ve PDS 70c adında iki gezegeni barındırıyor. Bu gezegenlerin her ikisinin de Jüpiter benzeri gaz devleri olduğu düşünülüyor. Gökbilimciler, PDS 70b ile aynı yörüngede, yeni oluşmakta olan bir gezegenin varlığını veya halihazırda oluşmuş bir gezegenin kalıntıları olan büyük bir enkaz bulutunu keşfettiler. Madrid’deki Astrobiyoloji Merkezi’nde öğrenci olan baş yazar Olga Balsalobre-Ruza, bu keşfle ilgili yaptığı açıklamada, “Yirmi yıl önce teorik olarak, benzer kütleye sahip gezegen çiftlerinin, Truva veya eş yörüngeli gezegenler olarak adlandırılan yıldızlarının etrafında aynı yörüngeyi paylaşabileceği öngörülmüştü. İlk kez bu teoriyi destekleyen bir kanıt bulmuş olduk.” dedi.
Truva asteroitleri, bir gezegenle aynı yörüngede bulunan kayalık cisimlerdir. Jüpiter, gaz devinden önce ve onu takip eden iki gruba ayrılmış 4800’den fazla Truva asteroidine sahipken, Dünya’da da iki tane bulunuyor. Jüpiter, aynı yörüngede gezegenin 60 derece önünde ve arkasında L4 ve L5 noktalarında yer alıyor. PDS 70 sistemindeki keşfedilen enkaz bulutu da bu Truva bölgelerinden birinde bulunmakta ve gökbilimciler, bu yörünge konfigürasyonunda Ay’ın iki katı büyüklüğünde bir nesnenin oluştuğu bir tür ekzotruva durumunu gözlemlediklerine inanıyorlar.
Astrobiyoloji Merkezi’nde kıdemli bir araştırmacı olan eş-yazar Jorge Lillo-Box, “Ekzotruva [Güneş Sistemi dışındaki Truva gezegenleri] şimdiye kadar tek boynuzlu atlar gibiydi: teoriler var olmalarına imkan tanıyordu, ancak hiç kimse onları tespit edememişti.” diye ekledi. Bu sistemdeki iki potansiyel nesnenin kütleleri çok farklı gibi görünmekte ve yörüngelerinin yaklaşık olarak Uranüs ile Güneş arasındaki mesafe kadar olduğu düşünülüyor. Ancak, yıldızlarına daha yakın yörüngede dönen daha küçük gezegenlerin varlığı, orada ne tür gezegenlerin ve belki de yaşam formlarının var olabileceğine dair yepyeni bir olasılık yelpazesi sunabilir.
Balsalobre-Ruza, “Yılın süresini ve yaşanabilirlik koşullarını paylaşan iki dünyayı kim hayal edebilir? Çalışmamız, bu tür bir dünyanın var olabileceğine dair ilk kanıtı sunuyor.” açıklamasında bulunarak devam etti: “Jüpiter örneğinde olduğu gibi bir gezegenin yörüngesini binlerce asteroitle paylaşabileceğini düşünebiliyoruz, ancak gezegenlerin aynı yörüngede bulunabilmesi benim için gerçekten şaşırtıcı bir durum.” Eğer bu durum doğrulanırsa, bu, iki gezegenin aynı yörüngede bulunabileceğine dair şimdiye kadarki en güçlü kanıt olacak. Ancak, incelemelerin henüz erken aşamalarında olduğumuzu unutmamak gerek.
Aday ötegezegen, Atacama Büyük Milimetre/Milimetre-altı Düzeninden (ALMA) alınan arşiv verilerinde keşfedildi ve gelecekte yapılacak gözlemlerle daha fazla bilgi edinilmesi mümkün olabilir. Bu çalışma, Astronomy & Astrophysics dergisinde yayınlandı.
