Kirlilik ve Sağlık Üzerindeki Etkileri
Kirlilik, özellikle hava kirliliği, günümüzde hala büyük bir küresel sorun olarak varlığını sürdürmekte ve ciddi sağlık sorunlarına yol açmaktadır. Yeni yayımlanan bir rapor, 2019 yılında dünya genelinde kirliliğin 9 milyon erken ölüme katkıda bulunduğunu ortaya koyuyor. Bu istatistikler, geçmiş yıllardaki tahminlerle benzerlik gösteriyor ve araştırmanın yazarları, bu süre zarfında kirleticilerin zararını azaltmak için pek az çaba harcandığını vurguluyor.
Kirliliğin etkileri, kirletici türüne, maruz kalma süresine ve yoluna bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Ancak genel olarak, kirlilik, akut ve kronik sağlık sorunlarına yol açarak bireylerin yaşam kalitesini olumsuz etkilemektedir. Özellikle hava kirliliği, şiddetli astım atakları, kalp krizi gibi kardiyovasküler hastalıklar ve akciğer kanseri gibi yavaş gelişen sağlık sorunları riskini artırmaktadır. Hamilelik döneminde yüksek düzeyde hava kirliliğine maruz kalmanın, erken doğum ve diğer komplikasyonların olasılığını artırabileceği bilinmektedir; dolayısıyla bu riskler, gelecek nesillere de aktarılabilir.
The Lancet Planetary Health dergisinde yayımlanan bu bulgular, Lancet Kirlilik ve Sağlık Komisyonu tarafından gerçekleştirilen 2017 tarihli raporun bir güncellemesi olarak sunulmaktadır. Yeni çalışma, yalnızca 2019 yılında kirlilikle ilgili ölümleri tahmin etmekle kalmayıp, aynı zamanda son 20 yıl içinde farklı kirlilik türlerinin neden olduğu ölüm oranlarını da takip etmektedir. Rapora göre, hava kirliliği 2019 yılında 6 milyondan fazla insanın hayatını kaybetmesine neden olmuştur.
Genel olarak bakıldığında, 2019 yılında kirliliğe bağlı olarak gerçekleşen toplam ölüm sayısı 9 milyon olarak kaydedilmiştir. Bu, o yıl gerçekleşen her altı ölümden birinin kirlilikle bağlantılı olduğu anlamına gelmektedir. Karşılaştırma yapmak gerekirse, COVID-19 salgınının başlangıcından bu yana bildirilen toplam ölüm sayısı 6,3 milyon seviyesindedir. Ancak bu ölümler, küresel ölçekte eşit bir şekilde dağılmamıştır; %90’dan fazlası düşük ve orta gelirli ülkelerde gerçekleşmiştir.
Lancet Kirlilik ve Sağlık Komisyonu eş başkanı ve baş yazar Richard Fuller, Lancet’ten yaptığı açıklamada şunları belirtmiştir: “Kirliliğin sağlık üzerindeki etkileri, hala son derece büyük. Düşük ve orta gelirli ülkeler bu yükün altında ezilmektedir. Kirliliğin büyük sağlık, sosyal ve ekonomik etkilerine rağmen, önlenmesi gereken bir sorun olarak uluslararası kalkınma gündeminde büyük ölçüde göz ardı edilmektedir.”
