Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Yenilikçi Proje: Yapay Zekâ ile Kalp Yetersizliğinde Erken Tanı
Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi, AstraZeneca Türkiye’nin koşulsuz desteğiyle kalp yetersizliğinin erken tanısında yapay zekâ teknolojisi kullanan “Sağlıkta Yapay Zekâ ile Dijital Dönüşüm” adlı yenilikçi tanı protokolünü hayata geçirdi. Proje sonuçları, paydaşların katıldığı bir basın toplantısıyla kamuoyuna duyuruldu. Toplantıda Mersin Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet Çamsarı, Kardiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Çelik, Türk Toraks Radyolojisi Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Recep Savaş ve AstraZeneca Orta Doğu ve Afrika Bölge Medikal Direktörü Dr. Viraj Rajadhyaksha önemli araştırma bulgularını paylaştı.
2021 yılının ocak ayında Prof. Dr. Ahmet Çelik’in başlattığı bu proje, Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’ne başvuran hastalara ait röntgen filmlerinin kişisel bilgilerden arındırılarak özel bir platformda toplanmasıyla başladı. AstraZeneca’nın Gelişmekte Olan Pazarlar Sağlık İnovasyon Merkezleri Programı kapsamında iş birliği yaptığı yapay zekâ çözümleri tedarikçisi Qure AI, bu röntgenleri geriye dönük tarayarak analiz etti ve kalp büyümesi ile akciğer etrafında sıvı toplanması gibi olası anomalileri tespit etti. Kardiyologlar, bu şüpheli röntgenleri değerlendirerek anormallikler gösteren hastaları ileri analizler için tekrar çağırdı.
Yapay zekâ teknolojisi kullanılarak uygulanan bu yöntem, sadece kalp yetersizliğinin tespitinde değil, aynı zamanda tüberküloz ve akciğer kanseri gibi diğer hastalıkların erken teşhisinde de oldukça faydalı olacağı öngörülmektedir. Geçtiğimiz hafta Amerikan Kardiyoloji Derneği Kongresi’nde (ACC 2022) projenin sonuçlarını paylaşan Prof. Dr. Ahmet Çelik, “Yaklaşık 10.000 hastanın akciğer röntgenlerinin yapay zekâ ile tarandığı bu projenin başlangıcında yapay zekâ tanı sonuçları Mersin Üniversitesi Radyoloji Anabilim Dalı tarafından doğrulandı. Yapay zekâ ile ilk taranan 5 bin 623 hastanın röntgenlerinden 119 tanesinde, kalp yetersizliği hastalarının bir kısmında gözlemlenen akciğerde sıvı ve kalp gölgesinde büyüme birlikteliği tespit edildi. İleri tetkik için Mersin Üniversitesi Hastanesi Kardiyoloji bölümüne davet edilen 119 hastanın 57’sine ulaştık. Yapılan NT-proBNP ve Ekokardiyografi gibi ileri analizler sonucunda, 57 hastadan 49’una kalp yetersizliği kesin tanısı konuldu. Yapay zekâ yardımıyla kalp yetersizliğinin erken tanısında elde edilen başarı oranı, yüzde 89,1 duyarlılık ve yüzde 86,4 seçicilik ile gerçekleşti. Ayrıca kalp yetersizliği tanısı koyulan 49 hastadan 32’sinde (yüzde 65,3) Düşük Ejeksiyon Fraksiyonlu Olmayan Kalp Yetersizliği tespit edildi.” dedi.
“Tıbbi Görüntüleme Yapay Zekâ Uygulamaları İçin Pazar Büyüyor”
Türk Toraks Radyolojisi Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Recep Savaş, yapay zekânın tıp alanındaki yerini vurgulayarak, “Yapay zekâ, insan bilişsel işlevlerini taklit edebilen akıllı uygulamalar ve makineler oluşturma hedefini takip eden bir bilim dalıdır. Algoritmalar ve yazılımlar kullanarak karmaşık verilerin analizinde, yorumlanmasında ve anlaşılmasında insan bilişini taklit edebilen yapay zekâ, günümüzde çeşitli sağlık ortamlarında başarıyla uygulanmaktadır. Signify Research tarafından hazırlanan bir rapora göre, tıbbi görüntüleme yapay zekâ uygulamaları için dünya pazarının 2025 yılına kadar yaklaşık 1,2 milyar dolara ulaşacağı tahmin edilmektedir. Tıbbi görüntüleme yapay zekâ pazarının çoğunluğunu (yüzde 85) kardiyoloji, nöroloji, meme ve pulmonoloji gibi dört klinik uygulama branşı oluşturmaktadır.” şeklinde konuştu.
“Projeyi Ulusal Çapta Yaygınlaştırmayı Hedefliyoruz”
Mersin Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet Çamsarı, “Fakültemizde geleneksel tıp eğitiminin yanı sıra kanıta dayalı tıp ve topluma dayalı tıp uygulamaları gibi aktif eğitim çalışmaları sürdürülmektedir. Mersin Üniversitesi olarak teknolojik gelişmeleri yakından takip ediyor ve AR-GE çalışmalarını destekliyoruz. Bu projede hedeflediğimiz en büyük başarı, erken tedavi imkânıyla hastaların yaşam kalitesini artırmak ve ömürlerini uzatmaktır. Kalp yetersizliği şüphesi taşıyan hastaların erken tanısında yapay zekânın kullanıldığı ilk projelerden biri olacağız. Alınan sonuçlar doğrultusunda projeyi ulusal çapta yaygınlaştırmayı ve çekilen her akciğer röntgeninde uygulamayı amaçlıyoruz. Ayrıca, radyolojik anlamda onkoloji gibi diğer alanlarda da bu sistemlerin kullanılabileceğini umuyoruz.” dedi.
“Kalp Yetersizliği, Küresel Bir Sağlık Sorunu Olmaya Devam Ediyor”
Prof. Dr. Ahmet Çelik, kalp yetersizliği ile ilgili güncel verileri paylaşarak, “Kalp yetersizliği, dünya genelinde önemli bir sağlık sorunu olarak sürmektedir. 2030 yılına kadar kalp yetersizliğinde yüzde 46 oranında bir artış yaşanması bekleniyor. 40 yaş sonrası yaşam boyu kalp yetersizliği riski yüzde 20’dir. Türkiye’de kalp yetersizliği oranı %2,9 olarak belirtilmektedir. Belirtilerinin çoğunun ayırt edici olmaması ve sınırlı tanısal değer taşıması nedeniyle kalp yetersizliği tanısı oldukça güçleşmektedir. Ülkemizde tanı konulamamış kalp yetersizliği sıklığı ise %4,8’dir. Projemiz, geçmişe dönük tarama yöntemiyle kalp yetersizliği tanısı konmamış hastaları erken teşhis etme fırsatı sunmaktadır.” ifadelerini kullandı.
“Sonuçlar, Erken Teşhis İçin Önemli Bir Adım”
AstraZeneca Orta Doğu ve Afrika Bölgesi Medikal Direktörü Dr. Viraj Rajadhyaksha, “Bu proje, hastalıklarla mücadelede bilim ve sağlık çalışanlarının iş birliğinin ne kadar etkili sonuçlar yaratabileceğine dair bir örnek teşkil ediyor. Kalp yetersizliği hastalarında erken teşhis, tedavinin planlanmasında ve hastalığın seyrinin öngörülmesinde önemlidir. Projemiz, kalp yetersizliği için ilk kez bir erken teşhis aracı oluşturma potansiyeline sahiptir ve bu alandaki gelişmelerle hastaların yaşam kalitesini artırmayı hedefliyoruz.” dedi.
