Otomobil Şirketlerinin “Fidye” Stratejileri
Bir otomobil şirketini düşünün; bu şirket, araçlarına yüklediği pillerin bir kısmını kasten kilitleyerek, aracın bu “çalışmayan” pil ağırlığını taşıması için gereksiz bir enerji tüketimine neden oluyor. Sonrasında, araç sahiplerine mesaj atarak, kilitli pillerin açılmasını istiyorlarsa, 2.000 dolar daha ödemeleri gerektiğini duyuruyor. Bu durum, teknoloji dünyasında “fidye yazılımı” (Ransomware) olarak bilinir. Yani, bir siber korsan bilgisayarınızı “kilitliyor” ve rehin alıyor. Tesla da şu anda Model Y araçlarına yüklediği ağır hacimli pillerin bir kısmını bu şekilde kilitlemiş ve rehin almış durumda. Kilidin açılması için araç sahiplerinden bir tür “fidye” talep ediliyor.
Bu gerçek, birkaç gün önce konu hakkında bir tweet atan Elon Musk sayesinde gün yüzüne çıktı. Musk’ın açıklamasına göre, araçtaki pil kapasitesi 260 milden daha uzun sürüşe izin veriyor, ancak fabrika çıkışında pillerin bir kısmı çalışmayacak şekilde kilitleniyor. Eğer Model Y sahipleri fazladan 40-60 mil daha menzil istiyorlarsa, 1.500 – 2.000 dolarlık bir ödeme yapmak zorundalar. Aslında bu durum, teknik olarak bir pazarlama stratejisi olarak değerlendirilebilir. Otomobil üreticisi, ekstra menzili bir “opsiyon” olarak sunuyor ve bunun karşılığında 2.000 dolar talep ediyor. Ancak sorun şu ki, bu opsiyon için araca sonradan yeni piller eklenmiyor; çünkü bu piller zaten aracın içinde gömülü durumda ve tüm kütlesiyle aracın ağırlığını artırıyor.
Bu gereksiz ağırlık, aracın sürüş sırasında daha fazla enerji tüketmesine neden oluyor. Yani, Tesla araçlara bu kullanılmayan pilleri yüklemese, araçlar zaten 30-40 mil daha fazla menzil sunabiliyor olacaktı. Elon Musk’ın Tweet’i ile bu durum daha da belirgin hale geldi. Kimse şirketin bu yaklaşımından şikayetçi olmadığına göre, burada alan razı veren razı bir durum söz konusu. Ancak otomobil endüstrisinde bu “yazılım kilitleri” giderek daha fazla kullanılmakta. Bir başka deyişle, otomobil üreticileri kendi araçlarına adeta fidye yazılımı yüklüyor.
Öte yandan, bu durum yalnızca Tesla ile sınırlı değil. Örneğin, Mercedes Benz, 2022 yılında araçlarının motor gücünü artıracak bir yazılım kilidini açmak için müşterilerinden yıllık abonelik ücreti talep ediyordu. BMW ise, koltuk ısıtma sistemlerine kilit koymuş ve bu kilidi açmak için araç sahibinin yıllık abonelik ücreti ödemesini şart koşmuştu. Ancak BMW sahipleri, bu fidye uygulamasından hiç memnun kalmayınca, şirket bu uygulamadan vazgeçmek zorunda kaldı.
Sonuç olarak, otomobil endüstrisindeki bu tür uygulamalar, kullanıcıların haklarını sorgulamasına ve şirketlerin etik değerlerini yeniden düşünmesine neden olabilir.
