Pisa Kulesi’nin nasıl devrilmeden ayakta kaldığını merak ediyorsanız, bu tarih dolu yapının 850 yıllık geçmişine ve yaşadığı zorluklara dikkat etmeniz gerekiyor. Pisa Kulesi, Pisa Katedrali’nin Piazza del Duomo’sunda yer alan, 57 metre yüksekliğindeki ünlü çan kulesidir. Kule, fotoğraflarda gördüğünüz o karakteristik eğimli duruşuyla dikkat çeker; bu durum, bir optik yanılsama değil, gerçek bir mimari özelliktir. 1990’ların başında kule, 5,44 derecelik bir eğim açısına ulaşmış ve 5,5 derecelik felaket eşiğine yaklaşmıştı. Ancak, şans eseri 2008 yılında tamamlanan mühendislik çalışmaları sayesinde kule, 3,99 derecelik bir açıya geri döndü.
Kulenin bu belirgin eğimi, yüzyıllardır mühendislerin ve şehir planlamacılarının başını ağrıtıyor. Pisa Kulesi’nin inşaatı MS 1173’te başladı. İnşaatın yalnızca beş yıl sürmesinin ardından, Pisa’nın bataklık benzeri toprağı, güney tarafındaki temelleri yavaş yavaş yutmaya başladı ve bu durum, kuledeki eğime neden oldu. Eğer bu aşamada mühendisler inşaata devam edip daha fazla kat eklemeye karar verseydi, kulenin kendi ağırlığı altında devrilmesi neredeyse kaçınılmazdı.
Bununla birlikte, birkaç katın inşası tamamlandıktan sonra, Pisa Cumhuriyeti, Cenova, Lucca ve Floransa ile olan savaşlarla meşguldü ve bu nedenle inşaat aniden durduruldu. İnşaat, MS 1272 yılına kadar yeniden başlamadı. Bu süre zarfında, toprak bir miktar oturdu ve böylece daha yüksek katların inşa edilmesine olanak tanıdı. Ancak kat sayısı arttıkça, kulenin mimarları artan eğimin farkına vardılar ve orijinal planları, kulenin güney kısmının biraz daha yüksek olacağı şekilde güncellediler.
Kulenin en üst katındaki basamak sayılarındaki bu değişiklik, bu durumu açıkça yansıtmaktadır. Güney tarafında altı basamak bulunurken, kuzey tarafında sadece dört basamak mevcuttur. Bu değişim, gözle görülmesi zor bir fark olmasına rağmen, yapının hafif kavisli bir şekilde yükseldiğini gösteriyor. Ancak bu değişiklikler yapıldığı sırada, kule ikonik eğimine kavuşmuş ve gelecekteki yüzyıllarda şehir planlamacılarının kabusuna dönüşmüştü.
20. yüzyılda mühendisler, bu yapısal sorunu çözmek için birçok farklı girişimde bulundu. Bu çabaların bazıları diğerlerinden daha başarılı oldu ve sonuç olarak kule, bugün hala ayakta kalmayı başardı. Aşağıdaki animasyonlu TED-Ed videosunda, bu çabaların kısa bir özetini görebilirsiniz.
