Portakalların Kırmızı Filelerde Satılması: Bir İllüzyonun Arkasında Yatan Gerçekler
Portakalların marketlerde sıklıkla kırmızı fileler içinde satıldığını hiç düşündünüz mü? Bu durum, gıda üreticileri ve süpermarketler tarafından duyularımızı manipüle etmek ve daha fazla meyve almaya teşvik etmek amacıyla kullanılan bir görsel yanılsama olarak karşımıza çıkıyor.
Portakalın etrafındaki kırmızı veya turuncu plastik ağ, meyvenin kabuğunun daha zengin ve çekici bir turuncu renge sahip olduğu izlenimini vermeye yardımcı olur. Bu sayede, tüketiciler için portakallar daha sulu ve iştah açıcı bir görünüm kazanır. Ayrıca, eğer portakallar henüz olgunlaşmamışsa, bu renkli ağ, meyvenin yeşil tonunu azaltarak daha olgun ve tatlı görünmesini sağlar. Benzer bir strateji, limonlar için de geçerlidir; limonlar genellikle sarı filelerde satışa sunularak, doğal renklerinin daha fazla ön plana çıkması sağlanır. Eğer limonlar kırmızı filelere konulsaydı, muhtemelen daha az çekici bir hale gelirlerdi.
Konfeti Yanılsaması
Bu duruma “konfeti yanılsaması” denir. Renk algısının çevresel bağlamdan nasıl etkilendiğini gösteren bu ilginç fenomen, nötr bir rengin farklı renkli çizgilerin yer aldığı bir ızgaranın içine yerleştirildiğinde, bu çizgilerin rengi ile nesnenin rengi arasında bir karışım görünümü oluşturmasını sağlar. Almanya’daki Giessen Üniversitesi’nden psikolog Karl R. Gegenfurtner, süpermarkette turuncu filelerin bu yanılsamayı nasıl kullandığını detaylandırıyor:
- “Her cumartesi yerel pazardan en sevdiğim meyve satıcısı Helga’dan sıkmalık portakal alıyorum. Geçtiğimiz günlerde, Almanya’nın yazında beklenebileceği gibi, hiç güzel olgun portakalı yoktu. Daha sonra bir süpermarkete uğradığımda bol miktarda olgun portakal olduğunu gördüm ve tabii ki kolayca taşıyabileceğim turuncu bir file içine koyulmuş olan bunlardan bir miktar satın aldım.”
- “Evde portakalları ağdan çıkardığımda bir mucize gerçekleşti: Ağın içinde güzelce renklenen her bir portakal, yeşilin berbat bir tonuna dönüştü!”
Gegenfurtner, bilimsel bir yaklaşım benimseyerek, yanıltıcı portakalların fotoğraflarını göstererek iddiasını destekliyor. Araştırma, “Renk asimilasyonunun tek başına renk görünümü üzerinde güçlü bir etki sağladığı ve yeşilimsi görünen turuncuyu güzel bir turuncuya dönüştürdüğü sonucuna vardık. Meyve satıcılarının bunu uzun zaman önce fark ettiğini söylemeye gerek yok. Tipik süpermarketlere baktığımızda, meyve ve sebzelerin (limon, soğan, kabak ve hatta patates gibi) tipik olarak mükemmel örnek renkteki ağlarda paketlendiğini görmek kolaydır.” şeklinde sonuçlanıyor.
Bu makale, konfeti yanılsamasının beynimizin çevresel görüşü ve renk algısını işlemek üzere programlandığı ilkesine dayandığını açıklıyor. Temel olarak beynimiz, deneyimimizi mümkün olduğunca pürüzsüz ve kusursuz bir hale getirmeye çalışır. Aynı zamanda, görsel sistemimiz de tekdüzeliği ve yumuşak geçişleri algılayacak şekilde yapılandırılmıştır. Kırmızı ağ, turuncunun üzerine yerleştirildiğinde, beynimiz gördüğümüzü basitleştirmek için benzer renkleri birleştirir. Bu çalışma, i-Perception dergisinde yayımlandı.
İlk yorum yapan olun