Bir düğün ya da kutlama sırasında, bir fizik deneyinin gerçekleşeceğini düşünmek zor olabilir. Ancak, roket bilimi ile bu iki olay arasında beklenmedik bir bağ olduğunu gösterecek bilimsel veriler mevcut. Geçtiğimiz ay American Institute of Physics dergisinde, Physics of Fluids tarafından kabul edilen bir çalışma, bu konunun derinliklerine iniyor. Araştırmacılar, Hesaplamalı Akışkanlar Dinamiği (CFD) simülasyonlarını kullanarak, bir şampanya şişesinin açılmasının ardından meydana gelen süpersonik hızlardaki şok dalgalarının karmaşık yapısını ortaya koydu.
Yazarlar, “Bir şampanya şişesinin tıpasının açılması esnasında meydana gelen ikonik patlamanın ardında, şaşırtıcı bir gaz akışı karmaşıklığı yatıyor” ifadesini kullanarak, bu olayı daha iyi anlamamıza yardımcı oluyor. Devamında, “Modelleme, süpersonik doğası, mantar tıpa ile etkileşimi, şişeden kaçan akışın son derece kararsız karakteri ve mantarın yer değiştirmesi nedeniyle hesaplamalı akış alanının geometrisinin sürekli değişimi ile hassas hale getirilmiştir” diye ekliyorlar.
Bizler için, mantar tıpanın açılması genellikle basit bir eylem olarak görünse de, aslında bu süreçte çok daha fazla detay gizlidir. Düşük görüntü kalitemizle, tıpayı çekmek ve baloncukları insanların yüzlerinden uzak tutmak gibi basit bir işlem yaptığımızı düşünürüz. Ancak süper yüksek hızlı görüntüleme kullanarak, bu olayın ardındaki patlayıcı detayları daha net bir şekilde gözlemleyebiliyoruz.
Şişenin içindeki gaz karışımının mantar tarafından kaçması engellendiğinde, saatte yaklaşık 1.500 kilometre hızla tıpanın çevresinden taç şeklinde bir gaz şok dalgası fışkırıyor. Bu, ses hızını aşan bir olaydır. Dalgaların birleşerek oluşturduğu yapı ise “şok elmasları” olarak adlandırılıyor. Yaklaşık bir milisaniyenin üçte ikisi kadar bir süre sonra, tamamen farklı bir şok dalgası ortaya çıkıyor. Bu noktada, mantar, radyal değil silindirik bir gaz akışına izin vermek için şişeden yeterince uzaklaşmış durumda; ancak hala gazın yolundan çekilmek için yeterince uzak değildir.
Bu noktada, bağımsız bir şok dalgası ya da “yay şoku” adı verilen başka bir olayla karşılaşıyoruz. Bu tür şok dalgaları, genellikle kutlama içeceklerinden ziyade mermiler ve kozmik olaylarla daha sık ilişkilendirilmektedir. Tüm bu süreçler, basit bir şampanya açma eyleminin ardındaki karmaşık fiziksel dinamikleri gözler önüne seriyor.
İlk yorum yapan olun