Sivrisineklerden Korunmanın Yeni Yöntemi: Renk Seçimi
Bilim insanları, bu yılın “çok kötü” bir sivrisinek mevsimi olacağını öngörüyor ve bu durumun, böcek kaynaklı hastalıklarda bir artışa yol açabileceği konusunda uyarılarda bulunuyor. Sivrisinekleri kendinizden uzak tutmak için çeşitli spreyler, mumlar ve kremler bulunsa da, kullanabileceğiniz bir başka etkili yöntem ise giydiğiniz kıyafetlerin rengini ayarlamaktır.
Washington Üniversitesi araştırmacıları, sivrisineklerin kırmızı, turuncu, siyah ve camgöbeği renklere özel bir ilgi duyduğunu belirtmektedir. Buna karşın, bu böceklerin yeşil, mor, mavi ve beyaz renklere pek ilgi göstermediği gözlemlenmiştir. Bu nedenle, yaz mevsiminde dışarıdayken bu renkleri tercih etmek, sivrisineklerden korunmanın daha etkili bir yolu olabilir.
Washington Üniversitesi biyoloji profesörü Jeffrey Riffell, sivrisineklerden korunma yöntemleri hakkında şunları söylemektedir: “Bana en sık sorulan sorulardan biri, ‘Sivrisineklerin beni ısırmasını nasıl önleyebilirim?’ oluyor. Daha önce, sivrisinekleri çeken üç ana işaret olduğunu belirtirdim: Nefesiniz, teriniz ve cildinizin sıcaklığı. Ancak şimdi, yaptığımız bu çalışmada, dördüncü bir işaret keşfettik: Kırmızı renk, yalnızca kıyafetlerimizde değil, aynı zamanda herkesin cildinde de bulunur. Cildimizin rengi ne olursa olsun, hepimiz güçlü bir kırmızı iz bırakıyoruz. Cildimizdeki bu çekici renkleri filtrelemek veya bu renklerden kaçınan kıyafetler giymek, sivrisinek ısırıklarını önlemenin başka bir yolu olabilir.”
2022 yılında yayımlanan bir çalışma, farklı türde görsel ve koku ipuçları sunulduğunda dişi sarı humma sivrisineklerinin (Aedes aegypti) davranışlarını gözlemleyerek gerçekleştirilmiştir. Tüm sivrisinek türlerinde olduğu gibi, bu türün yalnızca dişileri kan emer ve Aedes aegypti aynı zamanda ölümcül olabilecek dang humması, sarı humma, chikungunya ve Zika virüsü gibi hastalıkları bulaştırabilir.
Araştırmacılar, böcekleri bir koku ve renkli bir nokta veya insan eli gibi çeşitli görsel desenlerle doldurulmuş minyatür test haznelerinde incelemişlerdir. Herhangi bir koku uyarıcısı olmadığında, sivrisinekler haznenin altındaki noktayı, rengini umursamadan büyük ölçüde göz ardı etmişlerdir. Bir miktar karbondioksit eklendiğinde ise, sivrisinekler kırmızı, turuncu, siyah veya camgöbeği noktalara doğru yönelirken, yeşil, mavi ve mor olanlardan kaçındıkları gözlemlenmiştir.
İnsanların doğal soluma süreci sonucu ortaya çıkan karbondioksit, böcekler tarafından algılanabilmektedir. Deney, bu gazın sivrisineklerin gözlerinin görsel spektrumda belirli dalga boylarını tercih etmesine yardımcı olduğunu göstermiştir. Böceklerin bu davranışı, sokakta yürürken bir yiyecek (örneğin fırından yeni çıkan bir ekmek) kokusu almanıza benzetilebilir. Böyle bir koku aldığınızda, etrafa bakarak etrafınızdaki fırın, pastane veya restoran tabelası gibi görsel işaretler aramaya başlayabilirsiniz. Benzer bir şekilde, sivrisinekler de karbondioksit kokusunu aldıktan sonra etrafta diğer işaretleri aramaya başlıyor olabilirler; bu bağlamda, kıyafetlerinizin renkleri, sivrisineklerin sizi çok daha geç fark etmesine yardımcı olabilir.
