Denizde yardıma ihtiyaç duyan gemilerin kullandığı mors sinyali olan “SOS” hakkında çeşitli açıklamalar yapılmaktadır. “Gemimizi Kurtarın” (Save Our Ship) gibi anlamlar, halk arasında yaygın olsa da, aslında bu ifadelerin doğru olmadığı çoğu insan tarafından bilinmemektedir. Peki, “SOS” tam olarak ne anlama geliyor?
En doğru açıklama: SOS aslında bir kısaltma değil
“SOS” yardım sinyali ilk kez 20. yüzyılın başlarında oluşturulduğunda, yalnızca belirgin bir Mors kodu dizisine sahip olduğu için tercih edilmiştir. Bu yardım sinyali, üç nokta / üç çizgi / üç nokta serisinden oluşmaktadır. Başka bir deyişle, bu harflerin belirli bir anlamı yoktur; sadece Mors alfabesiyle kolayca gönderilip alınabilen bir sinyaldir. Eğer batan bir gemide panik içindeyseniz, yardım için göndereceğiniz sinyalin net ve hızlı bir şekilde anlaşılabilir olmasını istersiniz. İşte bu nedenle “SOS” sinyali doğmuştur.
Ancak zamanla, bu evrensel yardım sinyali çeşitli ifadelerle ilişkilendirilmeye başlandı. “SOS” öncesinde, farklı ülkeler ve telekomünikasyon kuruluşları farklı tehlike sinyalleri kullanmaktaydı. Bu durum, özellikle uluslararası sularda, çeşitli kafa karışıklıklarına ve iletişim sorunlarına yol açıyordu.
SOS yokken, CQD ve NC vardı
1904 yılında Marconi Şirketi, telekomünikasyon alanında “CQD” (“Seni Arıyorum. Yardım!” veya “Tüm İstasyonlar. Yardım!”) kodunu tanıttı. Bu arada, Amerika Birleşik Devletleri “acil yardım çağrısı” anlamına gelen “NC” kodunu kullanıyordu. Avrupa ülkeleri ise kendi farklı kodlarını geliştirmişti. Ölüme mahkum gemilerin “çeviri sırasında kaybolmaması” için, 1906 yılında düzenlenen Uluslararası Telsiz Telgraf Konvansiyonu, tehlikedeki gemilerin kısa aralıklarla tekrar eden bir şekilde üç nokta, üç çizgi, üç nokta sinyalini kullanmasını önerdi. Bu öneri 1908’de kabul edildi ve resmi olarak yürürlüğe girdi. Ancak dünya denizcilerinin bu sinyali kullanmaya başlaması biraz zaman aldı.
Özellikle RMS Titanic, 15 Nisan 1912’de bir buzdağına çarptığında, kıdemli kablosuz iletişim operatörü Jack Phillips ilk olarak bir “CQD” yardım çağrısı yaptı. Astlarından Harold Bride ise şaka yollu yeni “SOS” sinyalini denemeleri gerektiğini önerdi. New York Times’ın 1912 tarihli bir haberine göre, Bride, Phillips’e “Bu yeni bir çağrı ve onu göndermek için son şansınız olabilir” şeklinde bir hatırlatma yaptı.
Günümüzde “SOS”, hala standart bir tehlike sinyali olarak kabul edilmekte; ancak Mors kodu uzun bir süredir deniz iletişimi aracı olarak kullanılmamaktadır.
