Titanik ve Mesaba: Unutulmuş Bir Hikaye
Titanik buzula çarpıp batmadan önce, onu uyarmaya çalışan bir gemi olduğunu biliyor muydunuz? Bu az bilinen gemi, İrlanda Denizi’nin derinliklerinde yatarken keşfedildi. Titanik, ilk yolculuğuna çıkarken, SS Mesaba adındaki ticaret gemisi de Nisan 1912’de Atlantik Okyanusu’nu geçmekteydi. SS Mesaba, Titanik’in Kaptanı Edward Smith‘e, bir telsiz mesajıyla Newfoundland kıyılarında tehlikeli buzdağlarının varlığını bildirdi. Titanik bu mesajı aldı, ancak ne yazık ki uyarıyı dikkate almayarak rotasını değiştirmedi. Bu kararın sonuçlarını hepimiz biliyoruz.
Kuzey Atlantik Okyanusu’nun buz gibi sularında, yolculuğunun dördüncü gününde, “batmaz” gemi bir buzdağına çarparak battı ve 1.500’den fazla insan hayatını kaybetti. Oysa SS Mesaba, bu trajediden sonra yıllarca çalışmaya devam etti. Ancak, bu durum Birinci Dünya Savaşı’nın son yılı olan 1918’de bir Alman denizaltısı tarafından torpido ile vurulmasıyla sona erdi. Vurulduğu yerde, bir asırdan fazla bir süre boyunca, denizin derinliklerinde fark edilmeden yattı.
Galler’deki Bangor Üniversitesi’nden araştırmacılar, yakın tarihli bir projede son teknoloji çok ışınlı sonar sistemine sahip Prince Madog araştırma gemisi ile Mesaba’nın batığını ve son dinlenme yerini tespit etmeyi başardılar. Bu enkazı belirlemek, küçük bir başarı değildi. İrlanda Denizi, yaklaşık 19.424 kilometrekarelik deniz tabanında 273 geminin enkazıyla dolup taşıyor. En son araştırmayla belirlenenler arasında, 100’den fazlasının daha önce tanımlanmamış veya yanlış tanımlanmış olması muhtemel.
Bangor Üniversitesi’nden deniz arkeoloğu ve tarihçisi Dr. Innes McCartney, bu konuda yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Önceden, batıkları görsel olarak tanımlamak için yılda birkaç bölgeye dalış yapabiliyorduk. Prince Madog’un benzersiz sonar yetenekleri, enkazları incelemek için nispeten düşük maliyetli bir araç geliştirmemizi sağladı. Bunu, her bir siteyle maliyetli fiziksel etkileşime girmeden geçmiş bilgilere bağlayabiliriz.” Dr. McCartney, bu durumu “Deniz arkeolojisi için bir ‘oyun değiştirici’ oldu.” şeklinde değerlendirdi.
Atlantik’in diğer tarafında, Titanik’in enkazı hâlâ Kanada’daki Newfoundland sahilinin 690 kilometre açığında yer almakta. Kısa bir süre önce yapılan bir derin deniz seferi, ünlü gemi enkazının şimdiye kadar kaydedilen en yüksek kaliteli görüntülerinden bazılarını elde etmeyi başardı. Önceki dalışların gösterdiği gibi, gemi enkazının yıkımı hâlâ devam etmekte. 1985’teki keşfinden bu yana, geminin ön direği çökmüş, kıç güvertesi çökerek zarar görmüş, gözcü kulesi kaybolmuş ve büyük merdivenin yanındaki spor salonu tamamen çökmüş durumda. Sırada, geminin pruvasının da benzer bir akıbete uğrayabileceği düşünülmekte…
