Tonga’daki Volkanik Patlama ve Yeni Erken Uyarı Bulguları
İki yıl önce, Hunga Tonga-Hunga Ha’apai yanardağı, adayı neredeyse tamamen yok eden büyük bir patlama gerçekleştirdi. Bu felaket, adanın tahliye edilmesine ve geniş çaplı yıkıma neden oldu. Tonga, volkanik küllerle kaplanırken, bazı can kayıpları da yaşandı. Doğal afetlerin önceden tahmin edilmesi oldukça güç olsa da, son araştırmalar, bazı yanardağların devasa bir patlamadan dakikalar önce belirti verebileceğini ortaya koyuyor.
Yapılan bir çalışmaya göre, 2022 yılında Pasifik Okyanusu’nda meydana gelen büyük volkanik patlamadan önce, Dünya yüzeyinden geçen bir sismik dalga meydana geldi. Bu veriler, uzaktaki sismometreler aracılığıyla toplandı. Araştırma ekibi, bu uzak dalgaların bile insanların gelecekteki ani patlamalara hazırlanmasında yardımcı olabileceğini öne sürüyor. Erken uyarı sistemleri, kelimenin tam anlamıyla hayat kurtarıcı bir rol oynayabiliyor. Büyük afetler öncesinde sunulabilecek en küçük bir uyarı, sadece birkaç dakikalık bir zaman dilimi bile olsa, insanların gerekli önlemleri almalarını sağlayarak önemli bir avantaj sunabilir.
Patlamadan 750 kilometre uzaktaki Fiji ve Futuna’daki sismometre verilerini inceleyen araştırmacılar, patlamadan yaklaşık 15 dakika önce, patlamanın yönünden yayılan özel bir yüzey dalgası olan Rayleigh dalgasının meydana geldiğini keşfettiler. Bu dalga, insanlar tarafından algılanamadı, ancak sismometreler tarafından kolayca tespit edilebiliyordu. Geophysical Research Letters dergisinde yayınlanan çalışmada, “Diğer sismik sinyallere ve uydu görüntülerine dayanarak, Rayleigh dalgasının görünür bir yüzey aktivitesi olmadan en önemli patlama öncüsü olduğu sonucuna vardık” ifadeleri yer aldı.
Makale, “Bulgularımız ve önceki çalışmalarımızın sonuçları doğrultusunda, kaldera oluşturan patlamanın başlangıcına dair bir senaryo öneriyoruz” şeklinde devam etti. 15 Ocak 2022’de meydana gelen bu rekor boyuttaki patlama, 58 kilometre yüksekliğe ulaşan volkanik püskürmesi ile şimdiye kadar kaydedilen en büyük örnek oldu ve sadece yarım saat içinde Dünya’nın mezosferine ulaştı.
İlk yorum yapan olun