Uzay Çöplüğü ve Zombi Uydular
Günümüzde, insanlık olarak uzaya o kadar fazla cisim gönderdik ki, uzay çöplüğü ciddi bir sorun haline gelmiştir. Bu cisimlerin büyük bir bölümü, Dünya’ya geri düşemeyecek kadar yüksek yörüngelerde bulunan eski uydulardır. Ancak bir uydu, görev süresi sona erdiğinde hikayesinin tamamen bittiğini söylemek yanlış olur. Altı örnek, uyduların kendiliğinden ve beklenmedik bir şekilde yeniden çalışmaya başlayabileceğini göstermektedir. Gezegenimizin yörüngesinde dönen bu uzay araçları, zombi uydular olarak adlandırılmaktadır.
Zombi Uydu Nedir?
Zombi uydu, uzun bir süre boyunca sessiz kaldıktan sonra tekrar iletişim kurmaya başlayan herhangi bir uyduyu tanımlar. Genellikle bu uydular, yörüngelerini kaybeder veya işlevlerini yerine getiremez hale gelirler ve böylece Dünya ile iletişim kurmadıkları bir duruma geçerler. Ancak, bazı durumlarda, bu uydular kendiliğinden yeniden çalışmaya başlayabilir veya dünya üzerindeki zeki insanlar yeni iletişim yolları keşfedebilir.
En Eski Zombi Uydu: Transit 5B-5
Bu zombi uyduların tarihine en eski örnek olan Transit 5B-5 ile başlamak uygun olacaktır. 1965 yılında fırlatılan bu uydu, ilk uydu navigasyon sistemlerinden biri olan GPS’in öncüsüydü. Uzun ömürlülüğünü artırmak amacıyla nükleer enerjiyle çalışıyordu ve sabit bir kutupsal yörüngede yer alıyordu; yani yörüngesi, ekvatora göre 60 ila 90 derece arasında konumlanıyordu. Operatörleri onu kontrol edemiyor olsa da, 1996 yılında kullanım süresinin sona ermesinin ardından bile iletişim kurmaya devam etti.
Galaxy 15: Beklenmedik Bir Geri Dönüş
Galaxy 15, Intelsat tarafından işletilen bir telekomünikasyon uydusu olarak tam anlamıyla bir zombi uydu örneği olmayabilir. 2005 yılında 15 yıllık bir görevle fırlatılan bu uydu, Nisan 2010’da operatörlerinin kontrolünü kaybetmesi sonucu yörüngesinden sapmıştı. Bir süre kaybolmuş gibi görünmesine rağmen, Aralık 2010’da kendini yeniden başlattı ve Intelsat, uydunun tekrar orijinal yörüngesine yerleştirilmesini sağladı. Böylece Galaxy 15, tamamen hayata döndü.
AMSAT-OSCAR 7: Uzun Süreli Sessizlik
AMSAT-OSCAR 7, en uzun iletişim kesintisi rekoruna sahip bir zombi uydu olarak dikkat çekiyor. Kasım 1974’te fırlatılan bu uydu, 7 yıl boyunca çalışan amatör bir radyo uydusuydu. 1981’de bir pil arızası sonucu görevine son verildi, ancak 21 yıl sonra, 21 Haziran 2002’de yeniden iletişim kurmaya başladı. Bu süreçte, özellikle Scott Tilley gibi amatör telsiz operatörleri önemli bir rol üstlendi.
Diğer Zombi Uydular
- LES-5: 1967’de ABD Hava Kuvvetleri tarafından fırlatılan bu uydu, 2020 yılında Scott Tilley tarafından yeniden iletişim kurulabilen bir zombi uydu olarak kaydedildi. Güneş panelleri ışık aldığında çalışıyordu.
- IMAGE: 2005 yılında NASA tarafından “kaybedilen” bir zombi uydu olarak adlandırılan IMAGE, Tilley tarafından birkaç yıl önce bulunmuştu.
- LES-1: 1965 yılında fırlatılan bu uydu, Süper Yüksek Frekanslı radyo iletiminin kullanımını test etmek amacıyla optimum yörüngeye ulaşamamıştı ve uzayda kaybolmuştu. Ancak, 2012 yılında, kaybolduktan 47 yıl sonra, ondan haber almanın yarattığı sürprizi düşünmek oldukça ilginçtir.
Uzayda kaybolmuş olan bu zombi uydular, teknolojinin ve insan yaratıcılığının ne denli etkileyici bir şekilde çalışabildiğini göstermektedir. Zamanla, bu uyduların yeniden hayata dönme hikayeleri, uzay araştırmalarının ve iletişimin ne kadar dinamik bir alan olduğunu anlamamıza yardımcı olmaktadır.
