X Hastalığı Nedir?
Son zamanlarda, COVID’den 20 kat daha ölümcül bir virüsün neden olduğu ve “X Hastalığı” adıyla anılan yeni bir salgın hakkında pek çok bilgiye rastlamış olabilirsiniz. Ancak, sosyal medyada dolaşan iddiaların aksine, bu hastalık gerçek bir tehdit değil, yalnızca bir düşünce deneyinin parçasıdır. Lifehacker’ın derlediği bir makaleye göre, X Hastalığı ile ilgili ana akım haberlerin çoğu, dünya liderlerinin, başka bir ölümcül salgının geleceğini öngörerek ne gibi önlemler alacaklarını tartışmak amacıyla toplandıkları varsayımsal bir tehdit olduğunu net bir şekilde belirtmiştir. Ne yazık ki, sosyal medyada bu gerçek göz ardı edilmekte ve X Hastalığı’nın mevcut bir tehdit olduğu yönünde yanıltıcı paylaşımlar yapılmaktadır.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), X Hastalığını COVID, Ebola ve Zika gibi öncelikli hastalıklar listesine dahil etmiştir. Ancak bu durum, bazı kişiler için yanlış bir algı yaratmıştır. X Hastalığı, anlamı ve kapsamı hakkında bilgi veren nota yönlendiren bir yıldız işaretiyle birlikte belirtilmesine rağmen, bu önemli detay çoğu kişi tarafından gözden kaçırılmaktadır. Başka bir deyişle, DSÖ, en öncelikli sekiz hastalığa yönelik araştırmalara ve olası gelecekteki salgınlarla başa çıkma konusunda araştırmalara öncelik verdiklerini ifade etmektedir.
Uluslararası halk sağlığı topluluğu, X Hastalığını “ya başka, daha kötü bir salgın varsa?” ifadesinin kısa şekli olarak kullanmaktadır. Dolayısıyla, dünya liderleri, Dünya Ekonomik Forumu sırasında Davos’ta X hastalığını tartıştıklarında, belirli bir hastalıktan ziyade, genel bir küresel salgına hazırlık konusunu ele alıyorlardı.
X Hastalığı terimi, 2018 yılında, yani COVID-19 pandemisinden önce ortaya çıkmıştır. Hatta bazı uzmanlar, COVID-19’un ilk gerçek X Hastalığı olarak değerlendirilmesi gerektiğini dahi öne sürmüşlerdir. Dünya liderleri, X hastalığına hazırlık konusuna daha fazla dikkat etselerdi, gerçek bir salgının patlak vermesi durumunda daha etkili bir yanıt verebileceğimiz de tartışma konusu olmuştur. “Başka bir salgın” yerine “X Hastalığı” gibi daha somut bir isim vermek, tartışılacak daha gerçekçi senaryolar oluşturmayı kolaylaştırmaktadır. Ancak, bu tartışmalar ile birlikte, internette yanlış bilgilerin yayılması gerçeği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Elbette, X hastalığı gerçek olmasa bile, gelecekte her zaman yeni bir salgın riski bulunduğunu unutmamalı ve bu konuda hazırlıklı olmalıyız.
Hastalık X’in Anlamı
Peki, Hastalık X nedir? Bu terim, bilim insanlarının yalnızca bilinen bulaşıcı tehditlere değil, aynı zamanda henüz bilinmeyen tehditlere karşı tıbbi önlemler geliştirmelerini sağlamak amacıyla ortaya atılmıştır. Bu fikrin temel amacı, gelecekteki olası salgınlara hızlı bir şekilde yanıt verebilecek teknolojilerin geliştirilmesini teşvik etmektir.
Dünya Sağlık Örgütü, 2017 yılında SARS ve Ebola gibi bilinen hastalıkların yanı sıra araştırma için öncelikli kabul edilen patojenlerin kısa listesine Hastalık X’i de eklemiştir. Güncel listede COVID-19, Kırım Kongo Kanamalı Ateşi, Ebola virüsü, Marburg virüsü hastalığı, Lassa ateşi, Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS), Şiddetli Akut Solunum Sendromu (SARS), Rift Vadisi ateşi, Zika virüsü ve Hastalık X bulunmaktadır. Ayrıca, DSÖ, Hastalık X ifadesinin yanına şu bilgilendirmeyi eklemiştir: “Hastalık X, ciddi bir uluslararası salgının şu anda insan hastalığına neden olduğu bilinmeyen bir patojenden kaynaklanabileceğini temsil eder.” Ar-Ge Planı, bilinmeyen bir “Hastalık X” ile ilgili erken Ar-Ge hazırlıklarını mümkün kılmayı hedeflemektedir.
