Sperm Sağlığını Değerlendiren Yapay Zeka Geliştirildi
Bilim insanları, sperm örneklerini tarayarak hangi spermlerin daha sağlıklı olduğunu belirleyebilen bir yapay zeka (AI) algoritması geliştirdi. Günümüzde iyi beslenme alışkanlıklarına sahip ve düzenli egzersiz yapan erkeklerde bile, on spermden yalnızca birinin sağlıklı olduğu gözlemleniyor. Bazı erkeklerde bu oran ise yüzde dördün altına düşebiliyor.
California’daki Oma Kliniği’ndeki araştırmacılar, spermleri şekillerine ve hareket yeteneklerine göre değerlendiren bir “sperm sağlığı testi” algoritması tasarladı. Bu yenilikçi çalışmanın, tüp bebek (IVF) uygulamalarındaki başarı oranlarını artırması ve maliyetleri düşürmesi bekleniyor. Bu durum, çiftlerin daha az tedavi seansına ihtiyaç duyması anlamına geliyor.
Yapay zekanın geliştirilmesine katkıda bulunan girişimci Dr. Kiran Joshi, DailyMail.com ile yaptığı bir röportajda, “Mevcut durumda, çiftler ortalama üç IVF döngüsünden geçmek zorunda kalıyor. Bu sayıyı azaltarak ağrıyı ve mali yükü hafifletmeyi, aynı zamanda daha fazla başarı sağlamayı hedefliyoruz.” açıklamasında bulundu.
Araştırmalar, kısırlık vakalarının yaklaşık %40’ının erkek partnerden kaynaklandığını ve sperm sayılarının son otuz yılda ciddi bir düşüş gösterdiğini ortaya koyuyor. Bu olumsuz trendin, kötü beslenme ve hareketsiz yaşam tarzlarının artışıyla bağlantılı olduğu düşünülüyor.
Dr. Joshi, algoritmanın geliştirilmesinin temelinde 1.000’den fazla erkeğin ejakülatlarından elde edilen sperm örneklerinin taranmasının yattığını belirtti. Bu örnekler, ABD ve diğer ülkelerdeki doğurganlık kliniklerinden sağlandı ve çoğunlukla 30’lu ve 40’lı yaşlardaki erkeklerden alındı. Ancak 75 yaşına kadar olan bireylerden de örnekler bulundu.
Bilim insanları, algoritmayı geliştirmek için her bir örnekten 20.000’e kadar sperm içeren bir alt küme çıkardılar. Ardından, embriyologlar bu örnekleri mikroskop altında inceleyerek her bir spermin sağlığını analiz etti. Spermler, iki ana kriter üzerinden değerlendirildi: şekilleri ve yüzme kabiliyetleri.
Sağlıklı bir sperm, düzgün ve oval bir baş yapısına sahip olmalı ve hızlı bir şekilde düz bir çizgide yüzebilmelidir. Ancak Dr. Joshi, bu iyi yüzücüleri bulmanın genellikle “samanlıkta iğne aramak” kadar zorlayıcı olduğunu ifade ediyor. Spermler, belirlenen standartlara göre bu iki özellik üzerinden derecelendirildi ve her birinin yaklaşık on saniyelik bir video kaydı alındı.
Daha sonra bu veriler, belirli bir spermin ne kadar sağlıklı olduğunu doğru bir şekilde tahmin etme yeteneği kazanması için yapay zekaya öğretildi. Yapay zeka çalışırken, her spermin etrafına bir kutu çiziyor ve ardından algılanan sağlığına göre hızla bir renk atıyor. Sonuçlar, yalnızca birkaç saniye içinde elde ediliyor. Kırmızı kutular, sağlıksız spermleri; yeşil kutular ise sağlıklı spermleri temsil ediyor.
Bilim insanları, araştırmalarıyla ilgili herhangi bir derginin adı açıklanmamış olsa da, çalışmayı önümüzdeki birkaç ay içinde akademik bir dergide yayınlamayı planlıyorlar.