Yapay zeka, günümüz iş dünyasında şirketlerin rekabet gücünü belirleyen en önemli unsurlardan biri olarak öne çıkıyor. Yapay zekanın yaygınlaşması, teknolojik gelişmelerin hızını artırmakla kalmıyor, aynı zamanda veri ekonomisine de büyük katkı sağlıyor. Veri ekonomisi, dünya genelinde hızla büyüyen ve gelişen bir sektör olarak dikkat çekiyor. Avrupa Komisyonu’nun öngörülerine göre, Avrupa Birliği’nin veri ekonomisinin 2025 yılı itibarıyla 829 milyar Euro’ya ulaşacağı ve bölgesel GSYİH’nın %2 ila %6’sını oluşturacağı tahmin ediliyor. Bu, verinin modern ekonomideki önemini açıkça ortaya koyuyor.
Ayrıca, Avrupa Veri Pazarı Raporu’na dayanarak, veri pazaryerlerinin 2025 yılına kadar küresel ekonomiye 150 milyar dolarlık bir katkı sağlaması bekleniyor. Türkiye’de de veri ekonomisinin gelişimi hızlı bir şekilde devam ediyor. Ülkemizdeki veri pazaryerlerinin evrimi, veri odaklı iş modellerinin yaygınlaşmasıyla daha da hız kazanıyor. 2022-2027 yılları arasında Türkiye’de veri merkezlerine yapılan yatırımların 365 milyon doların üzerinde bir büyüme göstermesi öngörülüyor.
Yapay Zeka Çözümlerinin Temel İhtiyacı: Veri
Yapay zekanın yaygınlaşması, teknolojik değişimlerin hızını artırırken, Galaksiya CEO’su ve veri pazaryeri olan deepin’in Kurucusu Erdem Eser Ekinci, her alanda geliştirilen yapay zeka çözümlerinin en önemli ihtiyacının, aslında temel yakıtının veri olduğunu vurguluyor. Ekinci, bu bağlamda şunları ifade ediyor: “Ulusal pazarda yerli girişimlerin, kurumsal yapıların varlıklarını koruyabilmeleri ve bağımsızlıklarını sürdürebilmeleri için veri pazaryerlerinin kurulması gerekmektedir. Yapay zeka, veri odaklı iş modelleri ve veri pazaryerlerinin oluşturulması ile Türkiye, dijital dünya sahnesindeki aktörler arasında yerini alabilir. Avrupa Birliği bu gerçeğin farkında ve veri ekonomisinin önemini anlayarak yasal düzenlemelere gitmektedir.”
Veri Ekonomisinde Büyüme ve Gelecek Öngörüleri
2023 yılı itibarıyla veriden para kazanma oranı 25.4 milyar Euro
Öte yandan, 2023 yılında veriden elde edilen gelir 2022’ye kıyasla %20.6 oranında artarak 25.4 milyar Euro’ya ulaşmıştır. Bu artış, veri pazarının kendisinden daha hızlı bir şekilde gerçekleşmiştir. 2025 yılından itibaren yıllık %4.1 bileşik büyüme oranıyla bu rakamın 2030 yılında 42,3 milyar Euro’ya ulaşması bekleniyor. Avrupa Birliği, veri ekonomisinin güvenli ve adil bir şekilde gelişimini sağlamak amacıyla Data Act ve AI Act gibi yasal düzenlemeler getirmiştir. Bunun yanı sıra, IDSA (International Data Space Association) adında bir birlik oluşturarak kurum ve kuruluşlar arasında güvenli ve etkin veri paylaşımına olanak tanıyacak teknik protokoller geliştirmiştir. AB’nin bu düzenlemelerle veri ticaretine olan güveni artırmayı ve veri ekonomisinin büyümesini hızlandırmayı hedeflediği ifade edilmektedir. Avrupa Komisyonu, Avrupa endüstriyel verilerinin yaklaşık %80’inin kullanılmadığını ve bu düzenlemelerin 2028’e kadar 270 milyar Euro ek GSYİH yaratacağını tahmin ediyor. Erdem Eser Ekinci, bu durumu şu şekilde değerlendiriyor: “AB, verisine sahip çıkma konusuna öncelik verdi ve veri yasaları çıkararak geleceğini kurtarmayı planladı. Makine öğrenmesi tekniklerinde olgunlaşmak için yapay zeka fabrikaları kuruyor. Kurumsal firmalar, her yıl kendi verisini satarak durgun veriden gelir elde ediyorlar. Biz de küresel yapay zeka firmalarına tüm ulusal pazarımızı kaptırmamak ve rekabette ayakta kalabilmek için verimize sahip çıkmalıyız. Veri ekonomisine yatırım yapmamız şart.” Ekinci, Türkiye’nin ilk veri pazaryerini deepin’i kurduklarını ve herkesi iş birliğine davet ettiklerini belirtiyor. “Veri ekonomisinin hızla büyüdüğü bu dönemde, yapay zeka fabrikalarının ve veri pazaryerlerinin önemi her geçen gün artıyor. Veri odaklı iş modellerine yapılacak yatırımlar son derece kritik. Türkiye’nin bir veri haritası çıkarılmalıdır. Bu verinin hareketi ve erişimi kontrol altına alınmalı ki kendi verimize sahip olalım. Böylece küresel yapay zeka firmalarıyla rekabet edebilir ve ulusal güvenliğimizi sağlayabiliriz.”Avrupa Birliği’nin Veri Ekonomisine Yaklaşımı
