Yaşlanma Algısı ve Eski Fotoğraflar
Eski fotoğraflara göz attığınızda veya nostaljik filmleri izlediğinizde, genç bireylerin ve hatta tüm insanların neden olduğundan çok daha yaşlı göründüğünü sorgulamış olabilirsiniz. Herkesin yaşlanma süreci farklılık gösterse de, Vsauce’tan Michael Stevens’ın konuya dair yaptığı bir analiz, bu algının önemli bir kısmının, insanların giyimleri ve saç stillerinden kaynaklandığını ortaya koyuyor. Bu unsurlar, geçmişle ilişkilendirilen ve “yaşlı” olmakla bağdaştırılan görünümleri temsil ediyor.
Yaşlanmanın Zaman İçindeki Değişimi
Michael’ın videoda belirttiği üzere, yaşam standartları, sağlık hizmetlerindeki iyileşmeler ve yaşam tarzı seçimleri gibi faktörler, zaman içinde yaşlanma oranlarını etkileyen önemli unsurlar. Elbette, bu değişiklikler, bireylerin yaşadığı coğrafya ve kişisel durumlarına göre farklılık gösterebilir. Yaşlanma hızı yavaşlamış olsa da, asıl neden bu değil.
Yaşam Standartlarının Etkisi
Daha iyi yaşam standartlarının yaşlanma sürecini nasıl etkileyebileceği, pek çok insan için sürpriz olmamakla birlikte (örneğin, 1800’lerde günde 20 sigara içen bir baca temizleyicisinden daha iyi bir yaşam süren ofis çalışanının daha sağlıklı yaşlanması kimseyi şaşırtmayacaktır), bu değişimlerin sadece birkaç on yıl içerisinde gözlemlenmesi gerçekten ilginçtir. 2018 yılında yapılan bir araştırma, 1988 ile 2010 yılları arasında kronolojik yaşa göre değişen biyolojik yaşlanma göstergelerini (kan basıncı, akciğer fonksiyonu gibi) inceledi. Bu kısa zaman diliminde bile, daha genç nesillerin biyolojik olarak kendilerinden önce gelen nesillerden “daha genç” olduğu ortaya çıktı. Araştırma ekibi, “Son 20 yılda, ABD nüfusunun biyolojik yaşı, yaş aralığındaki erkekler ve kadınlar için azalmış gibi görünüyor” ifadelerini kullandı ve devam etti: “Ancak, değişimin derecesi erkekler ve kadınlar için ya da yaşa göre aynı olmadı. Sonuçlarımız, genç erkeklerin genç kadınlardan daha fazla gelişme kaydettiğini gösteriyor. Bu bulgu, erken yetişkin ölüm oranının neden erkeklerde kadınlardan daha fazla azaldığını ve cinsiyetler arası ölüm farkının daralmasına katkıda bulunduğunu açıklayabilir. Ek olarak, yaşlı yetişkinler için iyileştirmeler, genç yetişkinlere göre daha fazlaydı.”
Önyargılar ve Algılar
Çalışma, erkeklerin ve kadınların biyolojik yaşları arasındaki farkın neden kapandığını kısmen açıklayan yaşam tarzı faktörlerine dikkat çekiyor; örneğin, erkeklerin daha az sigara içmeye başlaması gibi. Bununla birlikte, ilaç kullanımındaki artış da sağlıkta iyileşmelere yol açan bir diğer önemli faktör.
Algının Derinliklerinde
Ancak, bu faktörler, geçmişteki insanların günümüzde neden daha yaşlı göründüğünü tamamen açıklamak için yeterli değil. Vsauce’den Michael, bu araştırmanın sonuçlarının 60 yaşındaki bireylerin 56, 40 yaşındakilerin 37,5 ve 20 yaşındakilerin 19 gibi görünmesini açıklamak için tek başına yeterli olmayabileceğini vurguluyor. Sağlık teknolojileri ve kişisel bakım alanındaki gelişmeler dışında, büyük bir etken de eski modaları nasıl algıladığımız ve buna yönelik önyargılarımızdır.
Eski modayı yaşlılık ile ilişkilendirdiğimiz için (örneğin, 1980’lerden beri aynı gömleği giymekten vazgeçmeyen bir babayı düşünün), geçmişte genç insanların giydiği 1980’ler modasındaki kıyafetlere bakarken bile bu kıyafetleri yaşlılıkla özdeşleştiririz. Bu ilişkilendirme ve sağlık gelişimlerinin yanı sıra kişisel seçim önyargıları da eklendiğinde, eski fotoğraflardaki bireylerin neden olduklarından daha yaşlı göründüğüne dair anlamlı bir açıklama elde ediyoruz.
