Yunusların Beyin Sağlığı Üzerine Yeni Bulgular
Yeni bir araştırma, yunusların insanlarda görülen bazı beyin rahatsızlıklarını yaşayabileceğini ortaya koyuyor. İskoçya’daki bilim insanları, üç yunus türünün beyinlerinde Alzheimer hastalığının klasik belirtilerini taşıyan bulgular keşfettiklerini bildirdiler. Bu bulgular, yunusların neden sıklıkla karaya vurduğunu anlamamıza yardımcı olabilir; ancak gerçekten Alzheimer benzeri bir hastalık yaşayıp yaşamadıklarını netleştirmek için daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.
Alzheimer hastalığı, en yaygın demans türü olarak bilinir ve beyinde ciddi, zararlı değişikliklerle kendini gösterir. Bu hastalığı taşıyan bireylerde, vücutta normalde bulunan iki protein olan amiloid beta ve tau’nun anormal formlarının biriktiği gözlemlenir. Beyindeki hasarın temel nedeninin bu anormal amiloid ve tau birikimi olduğu düşünülmektedir. Daha önceki araştırmalar, bu tür beyin değişikliklerinin bazı maymun türleri ve köpekler gibi insan olmayan hayvanlarda da görülebileceğini göstermiştir. Ancak bu hayvanların, Alzheimer hastalarında yaygın olarak görülen nörolojik semptomları geliştirmediği için bazı uzmanlar, Alzheimer’ın yalnızca insana özgü bir hastalık olabileceğini öne sürmüşlerdir.
Bu yeni çalışma, çeşitli üniversitelerdeki bilim insanları ile İskoçya’daki Mordun Araştırma Enstitüsü’nden gelen bir ekip tarafından gerçekleştirilmiştir. Araştırmacılar, yunusların beyinlerinin, bu tür bir demansın etkilerini taşıyabilecek kadar insana benzer olabileceği hipotezini test etmek amacıyla odontosetlerden, yani dişli balinalardan (yunusları, porpoises ve ispermeçet balinalarını içeren geniş bir suda yaşayan memeliler grubu) alınan beyin örneklerini incelediler. Toplamda, 18 tarihi örnek de dahil olmak üzere beş farklı türden 22 dişli balinanın beyinleri detaylı bir şekilde analiz edildi.
Bu hayvanların tamamı, İskoçya kıyılarında mahsur kalmış ve yaşamlarını yitirmişti. Ekip, üç türden dört hayvanın beyinlerinde bu Alzheimer belirteçlerinin tamamının veya çoğunun mevcut olduğunu fark etti. İncelenen türler arasında iki uzun yüzgeçli pilot balina, bir beyaz gagalı yunus ve bir şişe burunlu yunus bulunmaktadır.
Bu araştırmanın sonuçları, European Journal of Neuroscience dergisinde bu ayın başlarında yayımlandı. Elde edilen bulgular, yunusların ve balinaların sıklıkla karaya vurmasının arkasında yatan “hasta lider” teorisini destekleyebilir. Bu teori, sağlıklı olmayan bir yunus grubunun, hasta veya kafa karışıklığı yaşayan bir lider tarafından sığ sularda ölüme sürüklenebileceğini öne sürmektedir. Dolayısıyla, bu liderlerin yaşlandıkça daha tehlikeli bir şekilde hareket etmelerinin bir nedeni demans olabilir.
Elbette, bu çalışma son derece ilginç olmasına rağmen, yazarlar mevcut bulguların sonuçları konusunda temkinli bir yaklaşım sergiliyor. Yunuslarda bu tür beyin değişikliklerinin bulunması, onların mutlaka Alzheimer benzeri bir durum geliştirebileceği anlamına gelmiyor. İnsanlarda bile, bu hastalığın biyolojisi hakkında henüz tam olarak anlamadığımız çok sayıda detay bulunmaktadır.
