Zaman Algısı ve Egzersiz: Yeni Bir Araştırmanın Sonuçları
Eğer spor yaparken zamanın, olması gerektiğinden daha yavaş geçtiğini düşünüyorsanız, yalnız değilsiniz. Yeni bir araştırma, spor salonunda egzersiz yaparken zamanın gerçekten daha yavaş akıyormuş gibi algılanabileceğini ortaya koyuyor.
Zamanın geçişini deneyimleme biçimimiz, bilim insanları için hâlâ bir gizem olarak kabul ediliyor. Birçok bilim insanı, bu gizemi çözmek için çeşitli çalışmalar yapmaktadır. Kısa bir süre önce gerçekleştirilen bir araştırma, bir görüntünün görünüşünü değiştirmenin bile, o görüntüyü gözlemlerken bireylerin zaman algısını etkileyebileceğini gösterdi. Bu durum, evrensel bir iç saatin var olduğu fikrine şüphe düşürüyor. Einstein’ın kendisi de görelilik teorisini insanların sezgisel bir şekilde anlayabileceği bir biçimde açıklamak için şu ifadeyi kullanmıştı: “Bir adam güzel bir kızla bir saat oturduğunda, bu bir dakika gibi gelir. Ama bir dakikalığına sıcak bir sobanın üzerinde oturmasını sağlayın; bu herhangi bir saatten daha uzun sürer. Bu göreliliktir.”
Yeni bir çalışmada, sabit bir egzersiz bisikleti üzerinde egzersiz yapan 33 kişi incelendi. Katılımcılara 4 kilometrelik bir sanal parkur gösterildi ve bu parkuru mümkün olan en kısa sürede tamamlamaları istendi. İlk “alışma” denemesinin ardından, katılımcılar parkuru üç farklı koşul altında rastgele denemeye başladılar:
- Yalnızlık Modu: Katılımcılar, yalnızca kendi sanal avatarlarını görebildikleri bir ortamda yer aldılar.
- Pasif Rakip Modu: Bu modda, katılımcılar başka bir avatarın parkurda olduğunu gördüler, ancak bu avatarla doğrudan rekabet etmediler.
- Aktif Rakip Modu: Burada katılımcılara ekrandaki diğer avatarla yarışmaları ve parkuru birinci olarak tamamlamaları talimatı verildi.
Deneme öncesinde, sırasında ve sonrasında katılımcılardan 30 saniyenin ne zaman geçtiğini tahmin etmeleri istendi. Bu görevi aksatmamak için bisiklet denemeleri sırasında katılımcılara kalp atış hızları veya performansları hakkında herhangi bir sayısal bilgi verilmedi.
Bisiklet denemeleri sırasında elde edilen sonuçların analiz edilmesi, katılımcılar için antrenman sırasında zaman algısının “daha yavaş” aktığını gösterdi. İlginç bir şekilde, farklı deney koşullarının zaman algısı üzerindeki etkisi dikkate değer bir farklılık yaratmadı. Nihayetinde, egzersiz esnasında zaman algısında %9’luk bir farklılık gözlemlendi.
Bu çalışma, yalnızca fiziksel olarak aktif olan 33 kişinin katıldığı küçük bir örnekleme sahip olduğundan, Canterbury Christ Church Üniversitesi’nden ortak yazar Profesör Andrew Edwards’ın belirttiği gibi, sonuçların genellenebilirliği bir ölçüde sınırlıdır. Çalışma, Brain and Behavior dergisinde yayınlanmıştır.
