Dünyanın En Büyük Kurbağası Tehlikede: Dağ Tavuğu Kurbağası
Dünyanın en büyük kurbağa türlerinden biri olan dağ tavuğu kurbağası, bulaşıcı hastalıklar, iklim değişikliği ve habitat kaybı gibi yıkıcı etkenlerin birleşimi nedeniyle yok olma riskiyle karşı karşıya. Bir zamanlar Karayipler’de yaygın bir şekilde bulunan bu muazzam amfibiler, şimdi yalnızca Dominika adasında yaşamaktadır ve nesli kritik derecede tehlike altındadır. Şu anda hayatta kalan sadece 21 dağ tavuğu kurbağası kalmıştır.
Yaklaşık 1 kilogram ağırlığında olan bu dev kurbağalar, ayakta duran bir insanın üzerinden atlayabilme yeteneğine sahiptir. Ancak, ölümcül bir amfibi mantarı olan chytridiomycosis (chytrid), bölgeye ilk kez 2002 yılında geldiğinden beri bu türün popülasyonu hızla azalmaktadır. Chytrid, dünya genelinde yüzlerce amfibi türünü etkileyerek, sadece son 50 yıl içinde 90’dan fazla türün neslinin tükenmesine neden olmuştur.
Son yirmi yıl boyunca çevreciler, dağ tavuğu kurbağalarının azalan nüfusunu izlemek için Dominika’da birçok araştırma gerçekleştirmiştir. Bu araştırmaların en sonuncusunda, 28 araştırmacı, kurbağaları aramak için toplam 960 saat harcamış ve bu süre zarfında yalnızca yaşayan 21 adet kurbağa tespit edilmiştir. Ekip, trajik bir şekilde, her ikisi de ezilmiş gibi görünen iki ölü kurbağa ile de karşılaşmıştır. Bu bulgular, her zaman var olan chytrid tehdidinin yanı sıra, türün karşılaştığı artan diğer tehlikelere de dikkat çekmektedir.
Dağ Tavuğu Kurtarma Programı‘ndan (MCRP) koruma uzmanı Jeanelle Brisbane, yaptığı açıklamada, “Ne yazık ki, Dominika’da değişen iklim ve nehirlerimizin çok kuru olması nedeniyle kurbağaları su ararken işlek yollara daha yakın buluyoruz.” diyerek durumun ciddiyetine vurgu yapmıştır. Kurbağalar, iklim değişikliği ile birlikte, kedi, köpek ve sıçan gibi istilacı türlerle ve tarım ile kentsel gelişim nedeniyle yaşam alanlarının yok edilmesi ile de mücadele etmek zorundadır.
Londra Zooloji Derneği Zooloji Enstitüsü’nden Profesör Andrew Cunningham, türün içinde bulunduğu durumu özetleyerek, “İki yıl içinde bu hayati öneme sahip apex yırtıcıların vahşi doğada neslinin tükenebileceğini, yani insan bakımı dışında hiçbir yerde var olmayacaklarını” belirtmiştir. Ancak ekip, çalışmada tespit edilen kurbağalardan birinin daha önceki araştırmalarda da kaydedildiğini ve yaşayan en yaşlı yabani dağ tavuğu kurbağası olduğunu açıklayarak bir umut ışığı yakmıştır. Bu 11 yaşındaki sağlam canlı, birçok akrabasını yok eden chytrid salgını boyunca hayatta kalmayı başarmış ve bu durum, bazı kurbağaların mantara karşı diğerlerinden daha dirençli olabileceğini göstermektedir.
Araştırmacılar şimdi, kalan kurbağalardan ağız örnekleri alarak genetik yapılarını incelemekte ve ölümcül patojene karşı tolerans belirtileri aramaktadır. Cunningham, eğer bu kurbağalar chytrid mantarına karşı direnç geliştirmişlerse, bu durumun büyük bir umut olabileceğini ifade etmektedir.
