Uzayda Düşen Alet Çantası: Bir Astronotun Garip Anısı
Uzayda bir tamir işlemi gerçekleştirirken, yanınızda taşıdığınız aletlerden birinin düşmesi, her tamirci için bir kabus gibidir. Ancak bu durum, yerçekiminin etkisi altında değil, mikro yerçekiminde gerçekleştiğinde işler daha da karmaşıklaşabilir. Özellikle dünya genelinden binlerce kişinin canlı yayında bu olaya tanıklık etmesi söz konusuysa, durum oldukça ilginç bir hal alır.
Ne yazık ki, 1 Kasım’da Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) dışında görev yapan Jasmin Moghbeli ve Loral O’Hara için tam olarak böyle bir durum yaşandı. Astronotlar, istasyonun güneş enerjisi sisteminin kritik bir parçası olan arızalı bir tekerlek yatağını değiştirmek üzere dışarıdaydılar. Bu tekerlek yatağı, ISS’nin iskele solar alfa döner mafsalında bulunan ve güneş panellerinin Güneş’i takip etmesini sağlayan 12 yataktan biriydi.
Görev sırasında, astronotlardan biri alet çantasını düşürdü. Ancak NASA, bu olayda hangi astronotun sorumlu olduğunu belirtmekten kaçındı. Neyse ki, kaybolan aletlerin hiçbirine görevin geri kalanında ihtiyaç duyulmadı. Kontrol Merkezi, istasyon mürettebatına rulman değişiminden sonra güneş dizisinin sağlıklı çalıştığını bildirdi.
Alçak Dünya yörüngesinde kaybolan her nesne, yüksek hızlarda hareket eden diğer nesnelerle çarpışma riski taşıyor. Kameralar, alet çantasını ISS’den uzaklaşırken görüntüledi ve Kontrol Merkezi’nin yaptığı analiz, çantanın izlediği yolun herhangi bir tehlike oluşturmadığını gösterdi. Bir alet çantasının hasara yol açma olasılığı, patlayan bir uydunun parçalarına göre çok daha düşüktür; zira çantaya herhangi bir kuvvet uygulanmamıştır.
Bu olay, çantanın uzayda süzülen yapay nesneler listesine dahil edilmesine neden oldu.
Mikro yerçekiminde bir nesneyi düşürmek oldukça zor bir deneyim gibi görünebilir. Sonuçta, uzay istasyonu ve astronotlar neredeyse aynı yörüngede hareket ediyor. Yerçekimi hepsine eşit şekilde etki ettiği için, yüksek bir platformdan düşen bir nesne gibi hızla uzaklaşma durumu söz konusu değildir. Ancak, uzay giysilerinin işlevselliği açısından bazı zorluklar bulunmaktadır ve uzay yürüyüşleri oldukça yorucu bir aktivitedir. Apollo 17 mürettebatının da belirttiği gibi, Ay yüzeyinde bile bu tür giysilerle yapılan işler pek çok hataya yol açabiliyor. Elinizden kayıp giden bir nesneyi yanlış bir yöne itmek oldukça kolaydır.
Uzay yürüyüşleri sırasında düşürülen en ünlü nesne, 2006 yılında kaybolan bir spatula olmuştur. Gerçekte, en az yarım düzine eşya uzayda bu tür bir kazayla kaybedilmiştir. Neyse ki, Uluslararası Uzay İstasyonu’nun yüksekliğinde atmosferik sürüklenme oldukça düşük seviyelerde kalmaktadır. Astronotların ellerinden kayıp giden nesneler genellikle, daha düşük irtifalara ve dolayısıyla daha fazla sürüklenmeye neden olan yörüngelere düşme eğilimindedir.
Umarız ki alet çantasının sonu, bir uyduyla çarpışmak yerine daha az zararlı bir duruma yol açar. Eğer insanların uzayda bu tür eşyaların düşmesi konusunda neden daha fazla endişelenmediğini merak ediyorsanız, bunun sebebi uzayda 100.000’den fazla uydu parçası ve diğer insan yapımı enkaza inanılmasıdır.
