Dünya ve Ateşin Tarihi
Dünya, ateş ve yangının var olduğu bilinen tek gezegen olma özelliğine sahiptir. Güneş Sistemi’nin en sıcak gezegeni olan Venüs’te, yüzeyinde sıcak magmanın dışarı fışkırdığı volkanlar bulunsa da, bu gezegende hiçbir zaman gerçek anlamda alev görülmemiştir. Merkür, Jüpiter ya da diğer gezegenler ve yıldızlar da benzer şekilde ateşle tanışmamıştır. İlginç bir şekilde, Dünya tarihinin milyarlarca yıl süren dönemlerinde de ateşe dair herhangi bir iz yoktu. Ateşin ortaya çıkabilmesi için, gezegenin evriminde milyarlarca yıl geçmesi gerekti. İlk canlıların yaşadığı dönemlerde, bu canlılar ateşin olmadığı bir dünyada evrimleşmişlerdir. Volkanlar, Io gibi bazı gök cisimlerinde “ateş çeşmeleri” oluşturmuş olsa da (gazlı bir volkanik patlamadan kaynaklanan anlık alevler de olabilir), bu durum gerçek ateşten ziyade magmanın yükselip bir havalandırma deliğinden püskürtülmesiyle ilgilidir.
Yaklaşık 2,4 milyar yıl önce, Dünya’nın atmosferi muhtemelen gezegenin üzerinde gelişen bakteriyel yaşamın etkisiyle kalın bir metan bulutuyla kaplıydı. Daha sonra, antik siyanobakterilerin güneş ışığını kullanarak enerji üretmeye başlaması ve atmosfere oksijen salmasıyla birlikte Büyük Oksidasyon Olayı gerçekleşti. Bu olayda, moleküler oksijen ilk defa atmosferde birikmeye başladı, fakat bu yoğunlukta bile yanma için yeterli değildi. Zamanla, Oksijen Felaketi olarak da bilinen Büyük Oksidasyon Olayı, atmosferdeki oksijenin metan bazlı atmosferi dengesiz hale getirmesi ve sera etkisini çökertmesi nedeniyle Dünya’yı bir derin donma dönemine sürükledi. Bu süreç, gezegenin ateşsiz kalmasının yanı sıra soğumasına da neden oldu.
Ateşin kaydedilmiş ilk fosil izleri ise Orta Ordovisiyen dönemine aittir. Ateşin ortaya çıkması için kritik bir durum söz konusudur; oksijen oranı %13’ün altında olduğunda bitki materyalleri yanmazken, %35’in üzerindeki bir yoğunlukta da o kadar çok oksijen olur ki ormanlar bu yoğunlukta varlıklarını sürdüremez. 470 milyon yıl önceki Ordovisiyen döneminde, ilk kara bitkileri (yosunlar ve ciğerotları) daha fazla oksijen üretmeye başladı ve nihayetinde kendilerini ateşe vermeye yetecek oksijen seviyesine ulaştılar. Sonuç olarak, Dünya’da ateşin ilk fosil kanıtlarına, yaklaşık 420 milyon yıl öncesine tarihlenen kömürle zenginleşmiş kayalarda rastlıyoruz. Ancak o dönemde de oksijen seviyeleri hala aşırı dalgalanmalar gösteriyordu, bu nedenle ilk büyük yangınlar yaklaşık 383 milyon yıl öncesine kadar görülmemişti. O zamandan bu yana yangınlar, gezegenimizin tarihinde sürekli bir tehdit unsuru haline gelmiştir.
