NASA, uzayda ateşin davranışını anlamak amacıyla düzenlediği sekiz yıllık deneylerin ardından, bir kargo uzay aracında son kez alevler yakarak Saffire deneyini tamamladı. Bu deney, Northrop Grumman Cygnus uzay aracının atmosferdeki yeniden giriş sürecinde gerçekleştirildi ve ateş, bu süreçte alevler içerisinde sona erdi. Saffire deneyleri, 2016 yılından bu yana yerçekimsiz ortamda yangının nasıl davrandığını anlamak için önemli bir araştırma alanı oluşturdu.
NASA, Saffire projesinin amacı olarak, gelecekteki uzay araçları ve uzay giysileri tasarımları için bilgi sağlamak amacıyla farklı malzemelerin uzaydaki alev yayılımını incelemek ve astronotların yangınla ilgili acil durumlarla başa çıkma protokollerini geliştirmek olarak belirtti. Yukarıdaki resimde, önceki bir Saffire deneyinin, Saffire-IV sırasında mürettebatsız bir Cygnus kargo aracında yanan kumaş örneği gösterilmektedir.
Saffire deneylerinin baş araştırmacısı David Urban, “Mürettebat açısından işlerin kötüye gitmesi için ne kadar büyük bir yangın gerekir?” sorusunu gündeme getirerek, “Bu tür çalışmalar, dünya üzerindeki tüm yerleşik yapılar için yapılıyor (binalar, uçaklar, trenler, otomobiller, madenler, denizaltılar, gemiler) ancak Saffire’a kadar bu araştırmayı uzay aracı için yapmamıştık.” şeklinde devam etti.
Saffire deneyleri, Uluslararası Uzay İstasyonu’ndan ayrılan bir Cygnus kargo uzay aracının içinde gerçekleştirildi ve alçak Dünya yörüngesindeki istasyonda bulunan astronot mürettebatı için herhangi bir tehdit oluşturmuyordu. Yangınlar, yaklaşık yarım metre genişliğinde, 1 metre derinliğinde ve 1,3 metre uzunluğunda bir akış kanalı ile aviyonik bölmesinden oluşan muhafaza içinde tutuşturuldu. NASA’nın Cleveland’daki Glenn Araştırma Merkezi proje yöneticisi Gary Ruff, “Saffire akış ünitesi bir rüzgar tünelidir. Havayı içinden geçiriyoruz.” diyerek devam etti: “Test koşulları ayarlandıktan sonra ince bir tel üzerinden elektrik akımı veriyoruz ve malzemeler tutuşuyor.”
Deneyin içindeki kameralar, ekip üyelerinin alevi gözlemlemesine olanak tanırken, akış ünitesinin dışındaki sensörler, uzay aracının içindeki olaylara dair verileri toplamak için tasarlandı. Elde edilen görüntüler ve veriler, daha sonra bilim insanlarının analiz etmesi için Dünya’ya gönderildi. Ancak, son deneyin atmosferik yeniden giriş nedeniyle yok edilmesiyle birlikte, bu araştırmaların bir dönemi sona ermiş oldu.
Son deney olan Saffire-VI, Ağustos 2023’te Uluslararası Uzay İstasyonu’na (UUİ) fırlatıldı. Bu deney, mürettebatlı bir uzay aracındaki koşulları simüle etmek için, test ünitesinde daha yüksek oksijen konsantrasyonu ve daha düşük basınç ile tasarlandı. Ekip, alevi pleksiglas, pamuk, Nomex, aleve dayanıklı elyaf ve Düşük Hızlı kumaşlar (fiberglas ve pamuk karışımı) üzerinde ateşleyerek farklı malzemelerin yanma özelliklerini inceledi.
NASA’nın bu tür acil durumlar için plan yapmasının son derece makul olduğu söylenebilir. Zira 1997 yılında, Mir uzay istasyonunda çıkan bir yangın, havayı dumanla doldurdu ve kozmonotların kaçış kapsüllerine erişimlerini kısıtladı. Neyse ki, mürettebat, daha kötü bir olay yaşanmadan önce alevleri kontrol altına almayı başardı.
