Düğmelerin Yerleşimi ve Tarihi
Dünyada sağ elini kullanan insanların sayısı büyük bir çoğunluğu oluşturuyor ve bu durum, kadınlar arasında daha da belirgin hale geliyor. Ancak bu ilginç durum, nüfusun neredeyse yarısının gömleğini baskın olmayan eliyle iliklemek zorunda kalmasına neden oluyor. Peki, erkek ve kadın giysilerinin düğmeleri neden farklı taraflara yerleştirildi? Bu sorunun kökleri, kendisi kadar eski bir tarihe dayanıyor.
Sıkça dile getirilen bir teoriye göre, erkekler, modern zamanlarda olduğu gibi, kılıç dövüşüne girişme ihtimalleri yüzünden düğmelerini sağ tarafta ilikliyordu. A Gentleman’s Wardrobe kitabının yazarı Paul Keers, The Guardian’a yaptığı açıklamada şunları belirtti: “Bir centilmenin kılıcı her zaman sol tarafında taşınırdı, böylece sağ elle kolaylıkla çekilebilirdi.” Keers, devamında “Eğer bir ceket sağdan sola iliklenirse, kılıcın kabzası ceketin açıklığına takılabilirdi. Bu yüzden, ciddi bir kılıç ustası soldan sağa iliklenen bir tunik talep ederdi. Bu gelenek, erkeksi bir yaşam tarzının bir göstergesi olarak zamanla diğer erkek giysilerine de yayıldı,” dedi.
Erkekler için durum böyleyken, kadınlar için neden böyle bir uygulama var? Bu, erkeklerin düğmelerinin sağda olmasının nedenini açıklayabilir, ancak kadınlar için neden diğer tarafta olduğu konusunda net bir açıklama bulunmuyor. Ancak çeşitli teoriler mevcut.
- Birçok tarihçi tarafından desteklenen bir teoriye göre: Kadınlar, giyinirken başkalarından yardım alabilmek için kadın kıyafetlerinde düğmelerin sola dikildiğini öne sürüyor. Tarih boyunca, özellikle saraylarda, prensesler genellikle nedimeleri tarafından giydiriliyordu.
- Elizabeth & Clarke markasının kurucusu Melanie M. Moore ise şöyle ifade ediyor: “13. yüzyılda düğmeler icat edildiğinde, çoğu yeni teknoloji gibi oldukça pahalıydılar. O dönemde, varlıklı kadınlar kendi başlarına giyinmezdi – bunu hizmetçileri yapardı. Çoğu insan sağ elini kullandığı için, bu durum karşınızdaki birinin elbisenizi iliklemesini kolaylaştırıyordu.” Bu durum, zenginlik göstergesi haline dönüşmüş; düğmelerin ters tarafta olması, kişinin kendi başına giyinmeyecek kadar varlıklı olduğunu gösteriyordu.
- Bir diğer teori ise: Zengin kadınların ata yan binerken, kadın gömleklerinin düğmelerinin solda olması gerektiğidir. Düğmelerin bu şekilde yerleştirilmesi, soğuk havanın gömleklerin içine girmesini engelliyordu.
Erkeklerin her an kılıç dövüşüne hazır olma gerekliliğini hissetmeyi bırakması ve zenginlerin ata yan binmeyi bırakıp (muhtemelen) kendi başlarına giyinmeye başlamasıyla birlikte, bu geleneğin neden devam ettiğini bilmiyoruz. Ancak bu durum, aslında sadece bir alışkanlığın sürekliliği olarak görülüyor.
