Konu insan dilinin kökenleri olduğunda, konuşulan kelimelerin fiziksel bir iz bırakmadığı gerçeği, bu alandaki araştırmaları karmaşık hale getirir. Dil, doğası gereği sürekli bir değişim içindedir; kelimeler, anlamlar ve dil yapılarına her nesilde yeni bir boyut eklenir. Bu nedenle, belirli bir dili dünyanın en eski dili olarak belirtmek, birçok önemli detayı göz ardı etmek anlamına gelir. Ancak tarih boyunca varlığını sürdüren ve günümüzde hâlâ konuşulan birçok eski dil bulunmaktadır. Bu diller, insanlığın tarihi ve kültürel gelişimini anlamamıza yardımcı olan önemli araçlardır. İşte günümüzde hâlâ konuşulan dünyanın en eski sekiz dili:
-
İbranice
İbranice, Yahudi kutsal metinlerinin dili olarak bilinir ve yaklaşık 3.000 yıl öncesine kadar uzandığı düşünülmektedir. Dilin erken formlarına M.Ö. 1200 civarında rastlanmaktadır. M.S. 400 civarında, düzenli olarak günlük hayatta kullanılmamaya başlasa da, modern zamanlarda Siyonizm’in etkisiyle yeniden canlanmıştır ve şu anda yaklaşık dokuz milyon kişi tarafından konuşulmaktadır. Modern İbranice, Kutsal İbranice’den farklılık gösterse de, her ikisi arasında güçlü bir bağ bulunmaktadır.
-
Sanskritçe
Sanskritçe, eski çağlarda dinî metinlerden doğan bir dildir. Hinduizmin kutsal metinlerinin yanı sıra Budizm ve Jainizmin tarihi metinlerinin de dili olarak kabul edilir. Hindu metinleri M.Ö. 1200 yılına kadar uzanır, bu da Sanskritçe’nin 3.000 yıldan daha eski bir geçmişe sahip olduğunu gösterir. Bugün, genellikle Hindu rahipleri tarafından dini törenlerde kullanılmaya devam etmektedir. Tahminlere göre, Hindistan’daki nüfusun sadece %1’den azı bu dili günlük hayatta konuşabilmektedir. Bununla birlikte, Sanskritçe’nin etkisi, diğer diller üzerinde hâlâ hissedilmektedir.
-
Tamilce
Tamilce, yaklaşık 80 milyon kişi tarafından günlük hayatta kullanılan bir dildir. En eski Tamil edebiyatı olan Tolkāppiyam’ın M.Ö. 300 yılına kadar gittiği düşünülmektedir. Tamilce, özellikle Sri Lanka ve Hindistan’ın güney bölgelerinde yaygın bir şekilde konuşulmaktadır.
-
Yunanca
Yunanca, en az M.Ö. 1300 yılından beri varlığını sürdüren bir dildir. Klasik Yunanca, günümüzde Yunanistan’da konuşulan dilden önemli ölçüde farklılık gösterir. Ancak, bu dili akıcı bir şekilde konuşanların çoğu, geçmişte yaygın olarak kullanılan Helenistik veya Koini Yunancası gibi formları da anlayabilmektedir. Öte yandan, Sokrates’in döneminde konuşulan Attika lehçesi gibi en eski formlar, günümüz versiyonundan oldukça uzaktır.
-
Arapça
Arapça, dünya tarihinde son derece önemli bir yere sahiptir. Arapça’nın erken formları M.Ö. sekizinci yüzyıla kadar uzandığı bilinmektedir. Ancak dil, özellikle M.S. üçüncü ile altıncı yüzyıllar arasında önemli değişiklikler geçirmiştir. Arapça, ilk olarak Arabistan Yarımadası’nın kuzeybatısında ortaya çıkmış ve İbranice ile Aramice gibi Sami dil ailesinin bir üyesidir. Günümüzde yaklaşık 371 milyon insan bu dili ana dili olarak konuşmaktadır. Ayrıca, İslam dininin etkisi nedeniyle birçok kişi ikinci dil olarak da Arapça’yı öğrenmektedir.
-
Çince
Çince, geniş bir lehçe yelpazesine sahip bir dildir. Ancak, Çin’deki insanların çoğu modern standartlaştırılmış form olan Mandarin Çincesini konuşmaktadır. Bunun yanı sıra, Yue (Kantonca), Xiang (Hunan), Min, Gan, Wu ve Kejia gibi birçok bölgesel lehçesi bulunmaktadır. En eski bilinen Çince yazıtlar, M.Ö. 1123 yılına tarihlenen kaplumbağa kabuklarında keşfedilmiştir. Bu da, yazılı dilin 3.000 yıldan daha eski bir geçmişe sahip olduğunu göstermektedir. Zamanla önemli ölçüde çeşitlenmiş ve gelişmiş olmasına rağmen, bu eski dil sisteminin etkileri günümüzde de hissedilmektedir.
-
Latince
Latince, tarihi açıdan büyük bir öneme sahip olan bir dildir. Bu italik dil, M.Ö. 750 ila 100 yılları arasında Eski Latinceye evrilmiş ve en son M.S. 450’ye kadar kullanılan Klasik Latince halini almıştır. MS altıncı ila dokuzuncu yüzyıllar arasında ise İtalyanca, İspanyolca, Portekizce ve Fransızca gibi modern dillere dönüşmüştür. Günümüzde Latince, ana dil olarak konuşulmamaktadır; ancak antik metinlere olan ilgi ve Latin Avrupa kültüründeki derin etkisi sayesinde ölü bir dil olmaktan kurtulmayı başarmıştır.
-
Baskça
Baskça, Batı Avrupa’da yaşayan en eski dillerden biri olarak kabul edilir. Fransa ve İspanya arasındaki Pirene dağlarında yer alan Bask Bölgesi’nde, halen yaklaşık 700.000 kişi bu dili konuşmaktadır. Baskça’nın ne kadar eskiye dayandığı hâlâ bir muamma olarak kalmaktadır, çünkü başka hiçbir dille ilişkisi bulunmamaktadır. Bu durum, onu dilbilimciler için son derece ilginç kılmaktadır, çünkü Avrupa’nın Hint-Avrupa dilleriyle dolup taşmadan önce hayatta kalan nadir dillerden biridir.
