GUSTO Balon Görevinde Yeni Bir Rekor
Devasa bir balon, evrenin derinliklerini anlamak amacıyla bilimsel veriler topladığı Antarktika uçuşu sırasında tam 55 gün, 1 saat ve 34 dakika havada kalarak yeni bir rekor kırdı. NASA’nın GUSTO (Galaktik/Ektragalaktik ULDB Spektroskopik Terahertz Gözlemevi) bilimsel balon görevi, 31 Aralık 2023 tarihinde ABD Ulusal Bilim Vakfı’nın Antarktika’daki McMurdo İstasyonu civarında havalanmıştı. Balon, 24 Şubat 2024’te, NASA’nın ağır yük taşıyan uzun süreli bilimsel balon görevleri arasında en uzun uçuş rekorunu elde etti. Ancak bu, GUSTO’nun ulaştığı son nokta olmayacak; daha fazlasını başarması bekleniyor.
GUSTO görevinin toplamda 60 günden fazla sürmesi planlanıyor ve balon uçmaya devam ettikçe rekoru daha da ileriye taşıyacak. NASA’nın Virginia’daki Wallops Uçuş Tesisi’nde Balon Program Ofisi başkan vekili olan Andrew Hamilton, konuya ilişkin açıklamasında, “Balonun sınırlarını zorlamayı ve Uzun Süreli Balonculuk yeteneklerini gerçekten ortaya koyabildiği sürece uçmayı planlıyoruz” diyerek balonun performansından oldukça memnun olduklarını belirtti. Hamilton, sözlerine şöyle devam etti: “Balon ve sistemleri çok iyi çalışıyor; herhangi bir bozulma belirtisi görmüyoruz. Stratosferdeki rüzgarlar son derece olumlu geçti ve uzun süreli uçuş için istikrarlı koşullar sağladı.”
1,1 milyon metreküpten fazla hacme sahip olan bu balonun kesinlikle devasa olduğu söylenebilir. GUSTO’nun amacı, minibüs büyüklüğündeki teleskopu, uzayın derinliklerine, Antarktika’nın 36 kilometre yukarısındaki stratosfere taşımaktır. Bu yükseklikte su buharının bulunmaması, cihazın yıldızlararası ortamda var olan yaşam döngüsüne dair, galaksiler arasındaki boşlukta bulunan gaz, toz ve radyasyon hakkında bilgi sağlayan son derece zayıf terahertz sinyallerini toplamasına olanak tanır.
Steward Gözlemevi’nde astronomi profesörü ve GUSTO misyonunun baş araştırmacısı olan Chris Walker, evrenin derinliklerine dair önemli bir açıklama yaparak, “Hepimiz yıldızlararası ortamın bir parçasıyız; vücudunuzdaki her atom ve molekül, bir zamanlar yıldızlar arasında dolaşan gaz ve tozdan oluşuyordu” dedi. Walker, evrenin kimyasının Büyük Patlama’dan bu yana köklü bir değişim geçirdiğini vurguladı. Gökbilimcilerin, evrenin ve galaksimizin nasıl oluştuğunu anlamak için farklı yaşlardaki galaksilerdeki yıldızlararası ortama bakmaları gerektiğini belirtti. GUSTO, genç Samanyolu’ndaki ve komşumuz Büyük Macellan Bulutu’ndaki karbon, oksijen ve nitrojen yapısına odaklanarak bu araştırmayı yürütmeyi hedefliyor.
Araştırmacılar, bu iki gök sistemi arasındaki karşılaştırmaları yaparak, yıldızların doğuşu ve evrimi de dahil olmak üzere yıldız yaşam döngüsünün çeşitli aşamaları hakkında daha fazla bilgi edinmeyi amaçlıyorlar.
